επιστροφή της δουλείας;

Ολική επιστροφή της δουλείας;

Δωρεάν εργασία για όλους
Υποχρεωτική, αλλά και εθελοντική (!!!), ταυτόχρονα εργασία επιβάλει στους ανέργους η Βρετανική κυβέρνηση. Το περιβόητο Mandatory Work Activity εφαρμόζεται πλέον εδώ και δύο χρόνια σε όλη την Βρετανική επικράτεια. Το πρόγραμμα αυτό πλασάρεται ως μή έμμισθη εξασφάλιση εργασιακής εμπειρίας για κάθε άνεργο που λαμβάνει κρατικό επίδομα συντήρησης, το γνωστό Job Seekers Allowance για χρονικό διάστημα πάνω από τρεις μήνες, γεγονός που αφορά πλέον όλους καθώς οι μαζικές απολύσεις είναι πια καθημερινό φαινόμενο στη χώρα και η εύρεση εργασίας έχει καταστεί ιδιαίτερα δύσκολη, δεδομένου ότι ο αριθμός των αιτούντων για μια θέση ξεπερνά τα 100 άτομα.
Μέχρι στιγμής χιλιάδες άνεργοι έχουν σταλεί να προσφέρουν υπηρεσίες δωρεάν σε πολυκαταστήματα όπως τα Poundland, ή σε εταιρείες που αναλαμβάνουν καθαρισμούς χώρων ή εργοστάσια, προκειμένου να συνεχίσουν να εισπράττουν τις 70 λίρες την εβδομάδα που προβλέπει το επίδομα ανεργίας και ταυτόχρονα το επίδομα ενοικίου που πλέον δεν ξεπερνά τις 300 λίρες μηνιαίως. Οποιαδήποτε άρνηση συμμετοχής στο πρόγραμμα ‘εθελοντικής’ εργασίας οδηγεί σε ποινικές κυρώσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα την παύση πληρωμών στον άνεργο και, ταυτόχρονα, τον εξάμηνο αποκλεισμό του από την κοινωνική πρόνοια.
Πρόσφατα, μάλιστα, η νεαρή απόφοιτος γεωλογίας Cait Reilly που λόγω της έλλειψης θέσεων εργασίας για πτυχιούχους συμμετείχε στο Job Seekers Allowance κλήθηκε για δωρεάν εργασία στα Poundland αλλά κινήθηκε δικαστικά ενάντια στην κυβέρνηση, κερδίζοντας δικαστήριο που έκρινε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι παράνομο. Η ενέργειά της αμέσως καλωσορίστηκε από τους εκατομμύρια ανέργους του νησιού που καθημερινά αντιμετωπίζουν τον χλευασμό και την περιφρόνηση της Βρετανικής κοινωνίας, όμως βρήκε απέναντί τα διάφορα προτεσταντικά εργασιακά ταμπού που έχουν ριζώσει βαθιά στην συνείδηση των περισσότερων Βρετανών: πως η εργασία, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή είναι αρετή, και πως ο άνθρωπος θα πρέπει ακόμα και δίχως πληρωμή να εργάζεται. H Cait Reilly λοιδωρήθηκε από τα Μέσα Ενημέρωσης ως «άτομο που δεν εκτιμά την εργασιακή αρετή και ρέπει προς την τεμπελιά», «που επιθυμεί τα πάντα δωρεάν», και που, τέλος, «ζει εις βάρος άλλων ανθρώπων».  Μάλιστα οι υπερσυντηρητικές εφημερίδες Telegraph και Daily Mail έφταναν σε σημείο συνεχώς να δημοσιεύουν άρθρα εναντίον της, προκειμένου να τονώσουν τον Βρετανικό κομφορμισμό και την θεσμισμένη εθελοδουλία της προτεσταντικής εργασιακής ηθικής, ενώ ταυτόχρονα αντιστάσεις έχουν ξεπηδήσει, με αποκορύφωμα την ομάδα Boycott Workfare και διάφορες συλλογικότητες όπως το Solidarity Federation που προσπαθούν με κάθε μέσο να σταματήσουν αυτήν την ολοφάνερη εκμετάλλευση (και μέχρι στιγμής κατάφεραν να θέσουν την αλυσίδα καταστημάτων Vegan προϊόντων Holland and Barret εκτός του προγράμματος) δίχως ωστόσο να λαμβάνουν υποστήριξη από το Βρετανικό κοινό, καθώς οι επίσημες στατιστικές της υπηρεσίας Yougov δείχνουν ότι α) το 76% των ερωτηθέντων αναφορικά με το αν θα πρέπει να σταματήσουν οι πληρωμές σε αυτούς που αρνούνται να εργαστούν ενώ β) το 55% απαντά θετικά στο ερώτημα αν θα πρέπει η κυβέρνηση να σταματήσει να πληρώνει τους ανέργους που αρνούνται να συμμετάσχουν στα προγράμματα μη αμειβόμενης εργασίας, και, τέλος γ) μόνο το 34% διαφωνεί με αυτά.
Παρόμοια προγράμματα εκμετάλλευσης ανέργων συναντά κανείς και στην Ολλανδία, στην Ουγγαρία όπου μάλιστα είχε γίνει λόγος για πληθυσμιακές μετακινήσεις των ανέργων σε ειδικά χωριά όπου θα απασχολούνται σε εργοστάσια, ενώ σκέψεις έχουν ακουστεί και για την εφαρμογή του στην Ελλάδα καθώς ο ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών Πέτρος Δούκας μέσα από την προσωπική του ιστοσελίδα, παρουσιάζοντας ένα μανιφέστο προτάσεων για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση δήλωσε τα εξής:

Από το να μαζεύουν ελιές (χιλιάδες τόνοι παραμένουν αμάζευτες), ή άλλα αγροτικά προϊόντα, να καθαρίσουν τις παραλίες ή δρόμους, να φυτέψουν δένδρα, να κάνουν βοηθητικές εργασίες σε τεχνικά έργα, σε μαγαζιά, συνεργεία, επιχειρήσεις, ανάλογα με την ηλικία, τις δεξιότητες, την έφεση και την όρεξη του καθενός. Ταυτόχρονα, να ζητηθεί από τις επιχειρήσεις αν θα τους ενδιέφεραν κάποιοι εργάτες, ή υπάλληλοι για τρεις μήνες χωρίς επιβάρυνση (για τις επιχειρήσεις, κλπ). Ακόμα και οι τελειόφοιτοι του Γυμνασίου και οι πρωτοετείς και δευτεροετείς των ΑΕΙ, κλπ., να εργάζονται το καλοκαίρι πέντε βδομάδες σε αντίστοιχες εργασίες για να αποκτήσουν κάποια στοιχειώδη εργασιακή εμπειρία.

Κοινωνική πρόοδος μόνο στη θεωρία
Οι Συντηρητικοί Βρετανοί, όπως και όλοι οι Νεοφιλελεύθεροι εργατιστές, διατείνονται ότι το Mandatory Work Activity (και τα διάφορα παρόμοια προγράμματα για τα οποία όλο και περισσότερες φωνές ακούγονται υπέρ της εφαρμογής τους καί στην Ελλάδα) βοηθούν τους ανθρώπους που έχουν μείνει εκτός εργασίας για πολύ καιρό μέσω της παροχής τους υπηρεσιών να μην δημιουργήσουν κενά στο βιογραφικό τους, πράγμα που στη θεωρία φαντάζει λογικό, καθώς η αγορά εργασίας (ιδιαίτερα στη Βρετανία) δίνει προτεραιότητα πρόσληψης σε άτομα με εμπειρία, και η αποχή από την εργασία (για οποιονδήποτε λόγος) πάνω από ένα τρίμηνο, συνήθως εκλαμβάνεται ως μείωση της απόδοσης του υποψήφιου/ας ο οποίος/α έχε πάψει πλέον στις καθημερινές του/της δραστηριότητες να χρησιμοποιεί τις τεχνικές γνώσεις που είχε προηγουμένως αποκομίσει ενώ εργαζόταν. Στην πραγματικότητα, όμως, το Mandatory Work Activity υποχρεώνει τους ανέργους να απασχολούνται σε κάθε εργασία, ανεξαρτήτως κατάρτισης, σπουδών και προϋπηρεσίας. Για παράδειγμα, κάποιος που εργαζόταν ως πολιτικός μηχανικός και απολύθηκε λόγω περικοπών, θα σταλθεί να αναλάβει υπηρεσίες είτε στα McDonalds, είτε σε άλλου είδους παρόμοιες θέσεις, ακόμη και εκεί που απαιτούνται χειρωνακτικές δραστηριότητες. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι οι πιθανότητες το άτομο αυτό να επαναπροσληφθεί ως πολιτικός μηχανικός είναι χαμηλότερες μιας από την προηγούμενή του απασχόληση οι γνώσεις που έχει αποκομίσει είναι άλλες από αυτές του πολιτικού μηχανικού τις οποίες πιθανότατα να θεωρηθεί ότι τις έχει ξεχάσει.
Αν μέσα σε όλα αυτά συνυπολογίσει κανείς και το γεγονός ότι στη Βρετανία (αναλόγως και στις περισσότερες χώρες της Βόρειας Ευρώπης) τα πτυχία πανεπιστημίου ελάχιστα αναγνωρίζονται από τους εργοδότες οι οποίοι δίνουν προτεραιότητα στην εμπειρία και την προϋπηρεσία, αυτό που καταλαβαίνουμε είναι πως πλέον ένας τεράστιος αριθμός εκμεταλλεύσιμων ανθρώπων γίνεται διαθέσιμος, οι οποίοι θα είναι έτοιμοι να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή για τη μεγιστοποίηση του κέρδους των μεγαλο-επιχειρήσεων, ενώ ελάχιστοι θα είναι αυτοί που θα μπορούν να χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους τις επιστημονικές τους γνώσεις που στο παρελθόν μπορούσαν να τους εξασφαλίσουν μια λιγότερο επίπονη επιβίωση. Ιδιαίτερα αν συμπεριλάβουμε και τον τριπλασιασμό των διδάκτρων στα Βρετανικά πανεπιστήμια (που πλέον αγγίζουν το ποσό των 9.000£ τον χρόνο για προ-πτυχιακές σπουδές), την επιβολή διδάκτρων σε χώρες με ισχυρές εκπαιδευτικές δομές όπου η δωρεάν εισαγωγή στα τριτοβάθμια ινστιτούτα θεωρούνταν για χρόνια ως κάτι δεδομένο και αυτονόητο, τότε γίνεται ολοφάνερο πως από εδώ και στο εξής στρατιές δούλων θα αναπαράγονται συνεχώς από τους μηχανισμούς του συστήματος, ενώ η πρόσβαση στην γνώση (και συνεπώς στην άνετη διαβίωση) θα αποτελεί ‘δικαίωμα’ μιας μικρής προνομιούχας μειοψηφίας.
Δουλεία ή ελευθερία;
Η εφαρμογή τέτοιου είδους προγραμμάτων εκμετάλλευσης φανερώνει πέρα για πέρα την πολιτική οπισθοδρόμηση της εποχής μας, ως αποτέλεσμα όχι μόνο της ήττας του εργατικού κινήματος εξ’ αιτίας του οποίου μέχρι και μερικά χρόνια πριν μπορούσαμε να απολαμβάνουμε κάποια σχετικά προνόμια, αλλά πάνω απ’ όλα, αντανακλά το γενικευμένο κλίμα απάθειας που κυριαρχεί στην Δύση, την απο-πολιτικοποίηση που οδηγεί όλο και περισσότερο στην εδραίωση και διαιώνιση του πιο ακραίου αντιδραστικού ελιτισμού (όπως θα έλεγε και ο Finley) που συναντά κανείς τα τελευταία 30 χρόνια στον «ελεύθερο κόσμο». Η δικαίωση της Βεμπεριανής αυθαίρετης αντίληψης του «όποιος δεν δουλέψει δεν θα φάει» αποτελεί πεμπτουσία του, καθώς βάζει τα θεμέλια για την ηθικοποίηση της εκμετάλλευσης, προσπαθώντας, ταυτόχρονα, να καταστήσει ως κοινή λογική την ποινικοποίηση κάθε είδους αυτονόητης αντίδρασης.
Καλό θα ήταν στο σημείο αυτό να γνωρίζουμε ότι η ηθική της εργασίας (την οποία είχα αναλύσει και σε προηγούμενο άρθρο) και η χρήση της λέξης «τεμπέλης» σχεδόν πάντοτε χρησιμοποιούνταν από τις εκάστοτε θεσμισμένες ολιγαρχίες ενάντια στους κοινωνικούς αγώνες για περισσότερα δικαιώματα. Από την Παρισινή Κομμούνα μέχρι τις απεργίες του Σικάγο, από τον Μάη του 68 μέχρι και τις φοιτητικές διαδηλώσεις στην Βρετανία και το Occupy Wall Street, χαρακτηρισμοί όπως «τεμπέλης», «χαραμοφάης», «καταχραστής της ελευθερίας» και «τρομοκράτης» εναντίον όλων αυτών που συμμετείχαν στα κινήματα αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της προπαγάνδας των ολιγαρχιών. Η παρότρυνση υποψηφίων για το χρίσμα του αμερικανικού ρεπουμπλικανικού κόμματος προς τους συμμετέχοντες στο Occupy Wall Street «πηγαίνετε να βρείτε καμιά δουλιά αφού κάνετε μπάνιο», η διεθνής μιντιακή καμπάνια μίσους των «lazy Greeks» υποδηλώνουν ξεκάθαρα ότι η προσκόλληση στην ηθική της εργασίας όχι μόνο χρησιμοποιείται από τις κυρίαρχες τάξεις οι οποίες στρουθοκαμηλίζοντας επιδιώκουν την εξουδετέρωση των πολιτικών τους αντιπάλων στο επικοινωνιακό επίπεδο, αλλά, ταυτόχρονα, αποτελεί και βασικό χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας που δεν καταφέρνει να αμφισβητήσει τις παραδοσιακές θεσμισμένες (στην καπιταλιστική περίπτωση προτεσταντικές) αξίες, να έρθει σε ρήξη με τον κοινωνικο-κεντρισμό της προσπαθώντας να δει τα δρώμενα από μια άλλη οπτική γωνία, και να προσεγγίσει διαφορετικά τους σκοπούς και τους λόγους κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η δαιμονοποίηση της φτώχειας και η ολομέτωπη επίθεση ενάντια στους αναξιοπαθούντες δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Το συναντάμε πάντοτε σε εποχές όπου οι αντιστάσεις και τα κοινωνικά κινήματα άφηναν ανοιχτό το πεδίο για όλες τις συντηρητικές κοινωνικές εκφάνσεις να κυριαρχήσουν, τάσεις που αντανακλούν την προ-πολιτική πλευρά των Δυτικών παραδόσεων οι οποίες πηγάζουν από τις καταπιεστικές κοινωνίες του μεσαίωνα και επιβιώνουν μέχρι και σήμερα. Αυτού του είδους οι παραδόσεις εκφράστηκαν στο παρελθόν μέσα από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και τις δικτατορίες, μέσα από την καταστολή και την ανελευθερία, και σήμερα μέσω του επικοινωνιακού πολέμου των Μέσων Ενημέρωσης επιστρατεύεται η αναντίρρητη υπακοή στους ισχύοντες νόμους με την ηθική της εργασίας να παίζει καταλυτικό ρόλο στην ολοένα και συνεχόμενη σπατάλη ενέργειας σε οποιαδήποτε δραστηριότητα μόχθου είτε για χάρη της δραστηριότητας αυτής είτε με σκοπό την παροχή υπηρεσιών προς αυτούς που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθμίδες της εξουσιαστικής πυραμίδας. Στην αντίθετη πλευρά έχουμε την κληρονομιά του προτάγματος της αυτονομίας, της δημοκρατίας, που συμπληρώνει το δίπολο των Δυτικών παραδόσεών. Όσο οι συνειδήσεις θα δηλητηριάζονται από το ατομικιστικό φαντασιακό της κοινωνικής ανόδου, του prestige, από τον κρετίνικο καταναλωτισμό και την πλαστική κομφορμιστική κουλτούρα, τόσο το πρόταγμα της αυτονομίας θα περιορίζεται, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για την οπισθοδρόμηση της κοινωνίας.
Βλέποντας τις καταστάσεις να φτάνουν πλέον σε οριακό επίπεδο και τον καριερισμό να καταρρέει δεν μας μένει τίποτα παραπάνω παρά να διαλέξουμε: θέλουμε να ζήσουμε σαν δούλοι ή σαν ελεύθεροι άνθρωποι; Αν η επιλογή μας είναι η δεύτερη τότε μάλλον ήρθε η στιγμή να αποδεχτούμε ότι η επιστροφή στις «παλιές καλές μέρες», στον καπιταλισμό «με το ανθρώπινο πρόσωπο» αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός, προωθώντας έτσι την αυτο-οργάνωση και την απο-ανάπτυξη ως ριζικές απαντήσεις στην βαθιά κρίση της εποχής μας. Αν πραγματικά θέλουμε να διεκδικήσουμε μια αξιοπρεπή ζωή, μάλλον θα πρέπει να αποβάλουμε πέρα για πέρα το καπιταλιστικό φαντασιακό. Ή θα αμφισβητήσουμε την προπαγάνδα τρόμου και θα συγκρουστούμε με τις κυρίαρχες αξίες που διέπουν την κοινωνία μας (το κέρδος και την αλόγιστη συσσώρευση κεφαλαίων), με τους θεσμούς που διαιωνίζουν την θεσμισμένη ετερονομία (όπως το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις) απαιτώντας άμεση δημοκρατία και ισότητα σε όλα τα εισοδήματα, ή θα υπομένουμε μαρτυρικά και σιωπηλά τις συνέπειες της απάθειάς μας. Καί τα δυο μαζί δεν γίνονται…
Σύντομο URL: http://eagainst.com/?p=47157

Μικροαστοί σε αποσύνθεση

Μπορεί πια ο θρυλικός Γκοτζαμάνης να έχει περάσει στη σφαίρα του καλτ, όμως μέρες που είναι, το παράδειγμά του έχει μείνει να μας θυμίζει την ιστορικότητα της φιγούρας του. Εκτός από ακροδεξιός δολοφόνος ενός αριστερού βουλευτή, ο Γκοτζαμάνης διέθετε την ίδια στιγμή άδεια τρικύκλου, σε μια εποχή που το να είσαι αδειούχος οποιουδήποτε πράγματος (πόσο μάλλον ενός τρικύκλου…) ήταν πολλές φορές ζήτημα ζωής και θανάτου. Οι πρώτοι σπασμοί του κράτους της προσόδου αλά ελληνικά έβρισκαν εφαρμογή στο παράδειγμα του Γκοτζαμάνη και μετασχημάτιζαν σιγά σιγά την ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας.
Πράγματι, η πρόσοδος ως ιδέα δεν ήταν ένα σκέτα οικονομικό μέγεθος. Οπωσδήποτε περιελάμβανε χρήματα και υλικά ωφέλη, μόνο που τα τελευταία ήταν το φανερό επιστέγασμα μιας πολύ σημαντικότερης στρατηγικής του ελληνικού κεφαλαίου. Το κράτος της προσόδου είχε πολιτικούς στόχους να φέρει σε πέρας και πολιτικές λειτουργίες να επιτελέσει – ήταν με άλλα λόγια ο ειδικός τρόπος μέσω του οποίου το ελληνικό κράτος αναζητούσε κοινωνικούς συμμάχους για να αναπαράγει αδιατάρακτο την ταξική εκμετάλλευση στο εσωτερικό του. Ήταν η ιδέα στη βάση της οποίας το σύστημα εξουσίας δε μπορούσε πλέον να γίνεται νοητό με τη μορφή της πυραμίδας (ξέρετε… στην κορυφή τα ανώτατα κρατικά στελέχη και η ελίτ της αστικής τάξης, στη μέση το στελεχικό δυναμικό των δημόσιων υπηρεσιών και των ιδιωτικών εταιρειών και στον πάτο ο «λαός» στην καμπούρα του οποίου πατάει η ιεραρχική δομή της κοινωνίας μας), αλλά θα έπρεπε να εξετάζεται όλο και περισσότερο σαν ένα σύμπαν ομόκεντρων κύκλων. Στο κέντρο αυτού του σχήματος θα έβρισκε κανείς τις σφικτές δομές εξουσίας του ελληνικού κράτους, γύρω από τις οποίες διατάσσεται ένα πλήθος μικρών και μεγάλων προνομίων, ένα πλήθος μικρότερων και μεγαλύτερων εξουσιών. Όσο πιο κοντά (πολιτικά και ιδεολογικά) τοποθετούσε κανείς τον εαυτό του στον πυρήνα αυτού του σχήματος, τόσο περισσότερα υλικά προνόμια απολάμβανε. Και ανάποδα: όσο περισσότερο μίσος ένιωθε κανείς για το ίδιο σύστημα εξουσίας τόσο μακρύτερα εξοριζόταν από τις γενικές ροές κρατικού χρήματος.
Αυτό ακριβώς το κριτήριο εγγύτητας / απομάκρυνσης προς το ελληνικό σύστημα εξουσίας ήταν που έδωσε ώθηση στην ταξική κινητικότητα απ’ τη δεκαετία του ’60 και μετά και ταυτόχρονα σκιαγράφησε μια καινούρια αντίθεση στο εσωτερικό των κατώτερων στρωμάτων. Όσοι δήλωναν πίστη στο καθεστώς, όσοι το βούλωναν, όσοι έκαναν παντιέρα την εθνικοφροσύνη ανταμοίβονταν με μια άδεια άσκησης επαγγέλματος, με ένα περίπτερο, με μια θέση στο δημόσιο, με ένα μαγαζάκι. Οι υπόλοιποι μπορούσαν να πάνε να ψοφήσουν. Ώστε, αυτή η ογκώδης διασπορά μικροπρονομίων / μικροϊδιοκτησίας που χαρακτήρισε τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό από τη δεκαετία του ’60 ως τις μέρες μας είχε σα βασικό της προαπαιτούμενο τη (σε κάποιο βαθμό) συστράτευση με το ελληνικό κράτος, τους σκοπούς του και τη σκοτεινή του φύση.
Σε πλήρη αντίθεση με τα αναλυτικά σχήματα της αριστερής διανόησης που δε σταματούσαν να βλέπουν μια αδιάκοπη σύγκρουση «λαού» και «εξουσίας», στα όπλα του κεφαλαίου είχαν προστεθεί μια σειρά νέων μηχανισμών ελέγχου και αφομοίωσης των εργατικών επιθέσεων. Απ’ τους πιο επιτυχημένους τέτοιους υπήρξε το δίχως άλλο η δημιουργία ενός μικροαστικού στρώματος μέσα απ’ τα σπλάχνα της εργατικής τάξης. Ώστε η γενεαλογία του μικροαστού θα πρέπει να ανιχνευθεί στις πρώιμες απόπειρες του ελληνικού κράτους και των συμμάχων του να τιθασεύσει την ελληνική εργατική τάξη, να τη διαιρέσει πολιτικά και να της προσφέρει ένα υλικό κίνητρο για να κάθεται φρόνιμα. Το αντάλλαγμα για τα χρήματα και τις προσδοκίες κοινωνικής ανόδου που μοίραζε το κράτος στους νέους συμμάχους του ήταν η δημιουργία ενός τείχους προστασίας έναντι των εσωτερικών  εχθρών του.
Η ιστορική καταγωγή του μικροαστού και η στράτευσή του στο πλευρό του κράτους από την αρχή της ύπαρξής του μέχρι τα σήμερα μένει φυσικά να μελετηθεί εκτενέστερα, για την ώρα πάντως είναι σε θέση να φωτίσει μια όψη της επιταχυνόμενης βίας στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί πράγματι, αυτό που με μια λέξη ονομάζουμε «κρίση», αυτή η ανάποδη διαδρομή από την απόλαυση του πλούτου στην βία της φτώχειας την οποία εσχάτως διανύουν μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας είναι εκτός των άλλων και μια διαδικασία που προσδιορίζεται από τη σπάνη. Το ελληνικό κεφάλαιο πιεσμένο από την οικονομική κρίση είναι αναγκασμένο να μετασχηματιστεί, να αλλάξει μορφή και περιεχόμενο, να διατηρήσει εν ζωή ή να δημιουργήσει εξαρχής θεσμούς και σχέσεις ικανές να το στηρίξουν, και παράλληλα, να διαλύσει με τη βία ανθρώπους και σχέσεις που δεν βοηθούν στην αναπαραγωγή του.
Οι μικροαστοί, εξώγαμα παιδιά του κράτους της προσόδου, δημιουργήματα δηλαδή μιας άλλης φάσης συσσώρευσης του ελληνικού κεφαλαίου, καταλαβαίνουν την αλλαγή ρότας του δημιουργού τους. Αντιλαμβάνονται το μεταίχμιο της θέσης τους, νιώθουν μετά από δεκαετίες συλλογικής ύπαρξης να ασφυκτιούν, αισθάνονται σαν άλλη Ιφιγένεια που πρέπει να θυσιαστεί για να εξευμενιστούν ανώτερες δυνάμεις. Είναι απ’ αυτό τους το στρίμωγμα, απ’ αυτή τη σκληρή συνειδητοποίηση ότι δεν είναι φτιαγμένοι to last for ever που τα κατώτερα στρώματα διαπερνώνται από μια ηλεκτρισμένη ένταση. Η τάξη των μικροαστών (οι μικροϊδιοκτήτες και οι αυτοαπασχολούμενοι που λέει και το ΚΚΕ… αφού άρπαξε ό,τι άρπαξε, αφού πλούτισε όσο πλούτισε, αφού πάτησε επί πτωμάτων βλέπει το γεννήτορά της (το ελληνικό κεφάλαιο) να μετασχηματίζεται και να την παρατάει ακέφαλη και απροστάτευτη, βορά στα γυρίσματα της εποχής. Κι η ίδια, καθώς γνωρίζει ότι το κεφάλαιο μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς αυτήν, αλλά αυτή δε μπορεί να τα καταφέρει δίχως το χάιδεμα του κεφαλαίου, ψάχνει να γλιτώσει απ’ το ναυάγιο αρπάζοντας όποια σαμπρέλα βρίσκει εύκαιρη. Κατά βάθος όλες οι σαμπρέλες είναι τρύπιες, αλλά αυτό δεν εμποδίζει ούτε τους μικροαστούς ούτε τις σαμπρέλες να χτυπιούνται μπας και παρατείνουν για λίγο ακόμη την ψευδαίσθησή τους ότι μπορεί και να τη γλιτώσουν.
Οπότε, οι σαμπρέλες (κατά βάθος στ’ αριστερά του ναυαγίου) παρατηρούν αίφνης σουβλατζήδες, καφετζήδες και λοιπούς μαγαζάτορες να υιοθετούν για λίγο τις σωτήριες θέσεις τους, να μουτζώνουν μαζί τη βουλή, να φωνάζουν με μια φωνή «κλέφτες», «ψεύτες», «λαμόγια». Πίσω όμως απ’ τα κούφια λόγια  περί «ριζοσπαστικοποίησης του λαού» η ζοφερή όψη της ανακατωσούρας στα κοινωνικά υπόγεια απέχει έτη φωτός απ’ τις φαντασιώσεις των αριστερών βοσκών. Οι μικροαστοί δίνουν την ύστατη μάχη επιβίωσης και σ’ αυτή τους τη μάχη είναι αναγκασμένοι να στραφούν στα γενέθλια συστατικά της επιτυχίας τους. Υπεράσπιση της ιδιοκτησίας τους, ακόμη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργασίας (των άλλων), σχέση αγάπης μίσους απέναντι στο κράτος, επίθεση σε όποιον τους φαίνεται πιο αδύναμος, τρόμος απέναντι στην προλεταριοποίηση. Λίγο πριν συνθλιβούν από την κίνηση του κεφαλαίου θα καταφύγουν σαν τα τζάνκια που αυξάνουν τη δόση τους στον κρατισμό και στην ιδιοκτησία. Θα ψηφίσουν Χρυσή Αυγή (μπας και τονώσει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα), θα κοιτάξουν να ανοίξουν καφετέριες με φτηνότερες τιμές (κι άρα μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργασίας), θα ψάξουν να βρουν διεξόδους, οσοδήποτε ανθρωποφαγικές κι αν είναι. Αυτή είναι η ιστορική τους διαδρομή, αυτό είναι το ταξικό τους πεπρωμένο, αυτό επιτάσσει η θέση τους στον καταμερισμό της εργασίας. Δεν είναι κάτι για το οποίο «φταίνε», τουλάχιστον, όχι περισσότερο, από κείνους που τους υπολογίζουν για συμμάχους στον αντιφασιστικό αγώνα.http://eagainst.com/articles/mikroastoi-se-aposinthesh/

ΜΥΘΟΠΛΑΣΤΙΑ ΟΛΕΣ ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ.

.Όλες οι θρησκείες θεμελιώνονται σε κοσμογονικούς μύθους, που αποτελούν απάντηση στα ερωτήματα: 

Πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν; 

Γιατί έχει αυτή και όχι άλλη μορφή; Οι απαντήσεις ταυτίζονται συχνά με μερικές παραλλαγές, που οφείλονται στη φαντασία των μυθογράφων, που συνήθως επιδιώκουν την ενδυνάμωση των εξουσιών με την ευθυγράμμιση γήινων αρχότων και «θεϊκών δυνάμεων».

Πριν από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι αγνοώντας ολότελα εξ αιτίας τής απουσίας των επιστημών τη λειτουργία τού φυσικού περιβάλλοντος, τρομοκρατημένοι από τούς κινδύνους που αντιμετώπιζαν -θύελλες, καταιγίδες, κεραυνοί, τρικυμίες, θερμοκρασία τρομακτική, ψύχος θανάσιμο- και απορώντας για τα φυσικά φαινόμενα -ήλιος, σελήνη, άστρα, γαλαξίας, φως και σκότος- απέδιδαν σε ..

«θεότητες» τη δημιουργία και τη λειτουργία τού Σύμπαντος. Εμφανίσθηκαν τότε οι κοσμογονικοί μύθοι. Πρόκειται για φαντασιώσεις, που κυριαρχούσαν πριν από την εμφάνιση και ανάπτυξη τής επιστήμης και τής υψηλής τεχνολογίας.

Επιβάλλεται, επομένως, έρευνα για την καταγωγή και εμφάνιση των θρησκειών, που θεμελιώνονται με μύθους και «θαύματα», χωρίς καμμιά επιβεβαίωση από την ιστορία και την επιστήμη. Επιβάλλεται απομυθοποίηση των θρησκευτικών φαντασιώσεων, για εξυγίανση των κοινωνιών τής οικουμένης. Αναγκαία η επιστημονική έρευνα σε όλους τούς μύθους, που συγκροτούν τα θεολογικά κείμενα.

Για τη μυθολογία των θρησκειών έπαιξε ρόλο η απαιδευσία, η άγνοια και η απουσία τής επιστήμης, αλλά και ο τρόμος των ανθρώπων για το φυσικό περιβάλλον. Χωρίς την επιστημονική γνώση κυριαρχούσε ο φόβος, η απελπισία και η προσδοκία για κάποια… «ουράνια» προστασία και σωτηρία. 

Η γνώση τής αλήθειας, υστέρα από χιλιετίες, γύρω από τα φυσικά φαινόμενα τού Σύμπαντος, εμπλουτίζει το άτομο με την κατανόηση για το ολέθριο και το ακίνδυνο, για το ωραίο καί το αποτρόπαιο, για τους ρυθμούς λειτονργίας των φυσικών φαινομένων και γελοιοποιεί τις θεολογικές μυθολογίες, τις φαντασιώσεις και τις τερατολογίες.

Η διανόηση ελευθερώνει τον άνθρωπο και απομακρύνει τον δουλικό τρόμο μπροστά στο άγνωστο τού περιβάλλοντος. Η μελέτη και τα επιστημονικά συμπεράσματα διαπαιδαγωγούν το άτομο και το καθιστούν ελεύθερο, σκεπτόμενο και θαρραλέο. Η θρησκευτική μυθολογία συμπορευόταν με την εξουσία, που διεκδικούσε την ταύτιση τού δεσποτισμού με το υπερφυσικό, με τις «θεϊκές υπερδυνάμεις»!

Η παραδοχή τής θρησκευτικής μυθολογίας αποτελεί μια μορφή νόσου, που οδηγεί το ανθρώπινο γένος στη δυστυχία, επειδή εξελίσσεται σε κοινωνικό φαινόμενο, που υποβοηθεί τις αυταρχικές, τυραννικές καί διεφθαρμένες εξουσίες και παραμερίζει την πρόοδο καί το δημιουργικό πνεύμα των λαών, την ειρήνη και την αλληλεγγύη. 

Οι θρησκείες δεν καταδίκασαν τη δουλεία, που συνεχίσθηκε επί χιλιετίες και δεν υπερασπίσθηκαν τη δικαιοσύνη και την αρετή. Υιοθετούσαν και την ανισότητα και δουλεία τού γυναικείου φύλου. Δεν υπάρχουν θρησκείες, που ταυτίζονται με την αλήθεια. Εμφανίσθηκαν σε εποχή πρωτογονισμού, αλλά επιβιώνουν οι μυθολογικές παραδόσεις, οι απανθρωπίες και οι αγριότητες των εξουσιών και η δειλία και σιωπή διανοουμένων και επιστημόνων τής οικουμένης. 

Οι θεοί, όπως αποκαλύπτει η Π. Διαθήκη και το βαβυλωνιακό θρησκευτικό έπος, δημιουργούν τον άνθρωπο για να υπηρετεί ως σκλάβος!

Στη θρησκευτική μυθολογία περιλαμβάνεται και η φαντασίωση περί «επιβίωσης» τής ψυχής τού ανθρώπου μετά θάνατον. Ακόμη και η «ανάσταση» νεκρών! Σ΄ αυτόν τον μύθο ανήκει η Κόλαση και ο Παράδεισος.

Ο λόγος περί θεών αποτελούσε απασχόληση των ποιητών. Ο Όμηρος και ο Ησίοδος καταγράφουν τη θρησκευτική μυθολογία τής αρχαϊκής εποχής. Οι λυρικοί ποιητές προσδίδουν καλλιτεχνικό χαρακτήρα στις περιγραφές με αποχρώσεις και παραλλαγές. Η αρχαία ελληνική ποίηση καταγράφει μυθολογικά στοιχεία, υπερφυσικά και φαντασιώδη.

Συγγραφείς ψυχολόγοι εκφράζουν τη γνώμη, ότι οι θρησκείες αποτελούν φαινόμενο τής προεπιστημονικής εποχής. Ο Άγγλος συγγραφέας Βryan Wilson φρονεί, ότι οι θρησκείες δεν προσαρμόζονται στην εποχή μας. Πρόκειται για «αναχρονισμό στην ανάπτυξη τής σύγχρονης κοινωνίας». Και προσθέτει, ότι άνθρωποι τής εποχής μας, εξ αιτίας τής επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου, δεν ενδιαφέρονται για τις θρησκείες. Ποιές είναι οι συνέπειες των θρησκειών; 

Ποιο το αντίκρυσμα των θρησκειών στούς λαούς; 

Οι θρησκείες εκφράζουν, υποστηρίζουν και νομιμοποιούν τα συχνά βάρβαρα και απάνθρωπα κοινωνικά συστήματα τής εποχής μας.

Δημιουργός των «θεών» είναι ο άνθρωπος, κατά την περίοδο τού πρωτογονισμού και τής αμάθειας, στην προϊστορική περίοδο. Η επιστήμη, η λογική, η ορθή σκέψη καταλήγουν σήμερα στο συμπέρασμα, ότι ο «θεός» αποτελεί εύρημα των μυθογράφων και των επιπόλαιων διανοουμένων, που οδήγησαν την ανθρωπότητα στη δυστυχία, στην αχρειότητα και στο σκοταδισμό. Οι θρησκείες δεν έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις και να οδηγήσουν στη βελτίωση τού βίου των λαών. Υπήρξαν πάντοτε όργανα των εξουσιών ή συμπορεύονταν με τους αχρείους αυτοκράτορες, μονάρχες και τυράννους.

Μερικοί ερευνητές επισημαίνουν ψευδοθρησκείες και «γνήσια θρησκεύματα». Στην πραγματικότητα, όλες ανεξαιρέτως οι θρησκείες τού κόσμου είναι μυθοπλαστίες. Καμμιά θρησκεία δεν διακατέχει αποδεικτικά ιστορικά στοιχεία για ύπαρξη θεών, δημιουργών τού Σύμπαντος. Τα θρησκευτικά κείμενα και των πέντε ηπείρων αποτελούν μύθους και φαντασιώσεις σε πεζό και ποιητικό λόγο, απαραίτητα και δραστικά βοηθήματα των εξουσιών.

Η έρευνα των θρησκειών πρέπει να πραγματοποιείται από τη σκοπιά τής επιστήμης και τής ιστορίας, που καταγράφουν την αλήθεια ύστερα από μελέτη διαχρονική. Η επιστημονική κριτική αποκαλύπτει τη θρησκευτική μυθοπλαστία, που διαμέσου των χιλιετιών, εντάσσεται στη συνείδηση και στο πνεύμα τής ανθρωπότητας. Υπάρχει μια θεαματική σύγκρουση ανάμεσα στην επιστήμη και τις θρησκείες. Η επιστήμη, που υπερασπίζεται την πραγματικότητα και η ιστορία την αλήθεια, αποκαλύπτουν τον μύθο των θρησκειών. Αλλά οι θρησκείες επιζούν και μάλιστα δυναμικές. Η επιστήμη επισημαίνει την κοσμογονική αλήθεια και τις μυθοπλαστίες.

Η επιστημονική έρευνα για τις θρησκείες αποβλέπει στην επισήμανση τής γνώσης, τής λογικής και τής αλήθειας διαμέσου των χιλιετιών. Αλήθεια, που φέρει στο φως την πραγματική εξέλιξη τού Σύμπαντος και τής άνθρωπότητας, τα «μυστήρια», τα «θαύματα» και τις ψευδολογίες. Μύθος καί θρησκεία συμβαδίζουν, η πίστη ταυτίζεται με τις φαντασιώσεις, με τη λατρεία τού υπερφυσικού, που προβάλλει η άγνοια. Η ιστορία, η ακριβής δηλαδή καταγραφή τής αλήθειας, είναι άγνωστη. Κυριαρχεί παντού η μυθολογία τού φανταστικού, τού ψεύδους και τής απάτης. Πρόκειται για μύθους, αλλά οι σύγχρονες κοινωνίες, εξαιτίας τής διαφθοράς των εξουσιών και μεγάλων τμημάτων διανοουμένων καί καλλιτεχνών, τους αποδέχονται!

Οι θρησκείες συμπορεύονταν με τις εξουσίες. Αυτοκράτορες, μονάρχες, τύραννοι εμφανίζονταν ως υιοί θεών και συχνά αποθεώνονταν. Η πίστη των λαών σε θεότητες δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για ψυχολογική προσαρμογή στις πολιτικοκοινωνικές και οικονομικές αχρειότητες. Οι «άρχοντες» αποτελούσαν το ενδιάμεσο μεταξύ θεών και ανθρώπων. Οι μυθοπλασίες των θρησκειών καλλιεργούσαν την εξάρτηση μεταξύ «θεών» καί λαών. Οί πιστοί προσδοκούσαν την εύνοια των «θεών», οι «θεοί» τις θυσίες και τις προσφορές των ανθρώπων!

Η εγκόσμια εξουσία ταυτιζόταν, κατά την αρχαιότητα, με τη θεϊκή. Οι δυνάστες εμφανίζονταν ως εκπρόσωποι ή ομοιώματα των θεών. Κατά τους Ρωμαίους αυτοκράτορες η θρησκεία ανήκει στην επίγεια κυριαρχία βασιλέων και άλλων εξουσιαστών – cuius regio, eius religio! H πολιτική εξουσία ευθυγραμμίζεται με τη θρησκευτική.

Θρησκεία και εξουσία ήταν αλληλένδετες, σύμμαχοι και συνεργάτες με αμοιβαίες προσφορές, συμβιβασμούς και διασαλπίσεις κοινών επιδιώξεων. Η πολιτική εξουσία -αυτοκράτορες καί μονάρχες- θεωρείται στον χριστιανικό κόσμο θεϊκή προσφορά! «Πάσα ψυχή εξουσίαις υπερεχούσαις υποτασσέσθω· ου γαρ εστίν εξουσία ει μη υπό θεού· αι δε ούσαι εξουσίαι υπό θεού τεταγμέναι εισίν. Ώστε ο αντιτασσόμενος τη εξουσία τη τού θεού διαταγή ανθέστηκεν.» (Επιστολή Παύλου προς Ρωμαίους, ιγ΄, 1-2). «Τον θεόν φοβείσθε, τον βασιλέα τιμάτε.» (Επιστολή Πέτρου Α΄, β΄, 17). Οι διασυνδέσεις πολιτικής και θρησκείας οδηγούσαν στον έλεγχο των μαζών από την εξουσία. Ο κλήρος εξαγίαζε τους μονάρχες και οι κυβερνώντες επιδίωκαν την θρησκοληψία των λαών για ψυχολογικό και εν συνεχεία πολιτικό έλεγχο και εκμετάλλευση, για εκφοβισμό και εξαπάτηση των μαζών. Οι κατακτητικές εξουσίες χρησιμοποίησαν τη θρησκεία ως μέσο υποταγής των λαών ταυτίζοντάς την με τη δική τους κυριαρχία!

Εξουσίες και θρησκείες συμπορεύονται. Για τις μοναρχίες η θρησκεία αποτελεί παράγοντα ισχύος. Στις μουσουλμανικές χώρες, ακόμη και σήμερα, οι εξουσίες χρησιμοποιούν τη θρησκεία ως πολιτικό σύμμαχο και υποκινητή τού φανατισμού και τής βίας. Οι πάπες φιλοδοξούσαν την πολιτικοκοινωνική εξουσία τού δυτικού κόσμου. Ήταν ο μεταχριστιανικός «καισαροπαπισμός». Οι πάπες ευθυγραμμίζονταν με τις αυθαιρεσίες των αυτοκρατόρων. Στη Γαλλία αναπτύχθηκε ένας διπλός προτεσταντισμός. Ο αστικός προτεσταντισμός, που περιλάμβανε τούς μεγιστάνες τού πλούτου -βιομηχάνους, τραπεζίτες κ.λπ.- και ο λαϊκός προτεσταντισμός. Ο πρώτος υπήρξε σύμμαχος των οικονομικών εξουσιών και τής μοναρχίας. Στις πρωτόγονες κοινωνίες κυριαρχούσε η θρησκευτική μυθολογία χωρίς καμμιά ιστορική θεμελίωση. Υπάρχει και η σύγχρονη θρησκευτική μυθολογία, ευτελισμός τής ιστορικής αλήθειας και τής επιστήμης.

Πρέπει να απαλλαγεί η ανθρωπότητα από τη μυθολογία των θρησκειών και να προανατολίζεται πάντοτε στην αληθινή παγκόσμια ιστορία χωρίς παραχαράξεις, ψευδολογίες, απάτες και αχρειότητες, που παραπλανούν και διαφθείρουν τους πολίτες τού πλανήτη. (Από την εισαγωγή τού βιβλίου).

Λούπου Μαρία

Θόδωρος Αγγελόπουλος

Λίγες (χαωτικές) σκέψεις για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο…

Βλέπω κινηματογράφο, με σοβαρούς όρους, εδώ και 15 χρόνια. Με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τις ταινίες του άρχισα να ασχολούμαι πολύ πιο πρόσφατα, μόλις τα τελευταία δυο-τρία χρόνια και μετά από πολλές αναβολές αφού η κυρίαρχη εικόνα μέσω της οποίας πλασάρεται ο Αγγελόπουλος είναι αποτρεπτική για να ασχοληθείς μαζί του. Όταν τελικά το πήρα απόφαση και άρχισα σταδιακά να βλέπω τις ταινίες του, χωρίς υπερβολή, άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμουν μέχρι εκείνη την στιγμή το σινεμά, άνοιξαν νέοι ορίζοντες μπροστά μου αναφορικά με την 7η τέχνη. Οι ταινίες του με μάγεψαν. Όσο παρακολουθούσα την κάθε μια από αυτές ήταν σαν να με έπαιρναν από την πραγματικότητα και να με τοποθετούσαν μέσα στην δικιά τους. Αυτό που δεν κατάλαβα, με την πρώτη, ήταν γιατί τελικά ο Αγγελόπουλος θεωρούταν ένας δύσκολος σκηνοθέτης. Θα μπορούσα να κατανοήσω κάποιον που θα μου έλεγε πως είναι ένας βαρετός σκηνοθέτης. Δεν θα συμφωνούσα αλλά θα το καταλάβαινα. Δύσκολος όμως γιατί; Γρήγορα αντιλήφθηκα τον λόγο. Ναι, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, για τους πολλούς, δεν ήταν απλά ένας βαρετός σκηνοθέτης. Ήταν δύσκολος. Πολύ δύσκολος…

Όταν «ανακάλυψα» τον Αγγελόπουλο ήμουν ήδη πολιτικά κατασταλαγμένος. Είχα κάνει μια ξεκάθαρη επιλογή όσον αφορά «την πλευρά» στην οποία τοποθετώ τον εαυτό μου. Ο Αγγελόπουλος, μέσα από τις ταινίες του, απευθυνόταν σε όσους βρίσκονταν σε αυτή την πλευρά. Επιχειρούσε να ανοίξει έναν διάλογο μαζί τους, να τους κάνει να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν μαζί του αλλά αφού πρώτα τους ταξιδεύσει και τους ανατριχιάσει με την μαγεία των εικόνων του και των νοημάτων πίσω από τις εικόνες του. Όσοι, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, δεν βρίσκονταν σε αυτή την πλευρά δεν τον ενδιέφεραν και αυτός ήταν τελικά ο λόγος που οι ίδιοι τον θεωρούσαν δύσκολο. Δεν μιλούσε την γλώσσα τους γιατί του άρεσαν οι «εσωτερικοί» διάλογοι. Ήθελε να εκφράσει αυτά που είχε στο μυαλό του χωρίς να κάνει ούτε μια έκπτωση στον τρόπο που του άρεσε να τα εκφράζει και αυτό τον καθιστούσε δύσκολο στο ευρύ κοινό. Δεν τον ενδιέφερε άλλωστε το ευρύ κοινό, γραμμένο το είχε. Θα μπορούσαμε τελικά να πούμε πως ο Τεό ήταν ένας μεγάλος ελιτιστής; Και βέβαια θα μπορούσαμε να το πούμε και μάλλον θα είχαμε δίκιο. Ο Τεό ήταν μεγάλος, πολύ μεγάλος ελιτιστής. Και όμως αυτός ο ελιτισμός του τον έκανε, στην πραγματικότητα, και πολύ μεγάλο σαν δημιουργό. Εν τέλει, χαίρομαι που άργησα να τον ανακαλύψω. Αν έβλεπα τις ταινίες του όταν ήμουν απολίτικος, μάλλον θα τον είχα απορρίψει.

Όπως συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, έτσι και τώρα, από την στιγμή που ο Αγγελόπουλος πέθανε ακούμε και διαβάζουμε, από ανθρώπους της αριστεράς κατά κύριο λόγο, «πολιτικοποιημένα» αντίο προς το πρόσωπό του. Μέχρι και το ΝΑΡ (το οποίο, ως γνωστόν, ο Αγγελόπουλος συμπαθούσε) εξέδωσε ανακοίνωση για τον θάνατο του. Η απώλεια του Αγγελόπουλου μετριέται από πολύ κόσμο σαν η απώλεια ενός ανθρώπου που αποτελούσε κομμάτι του κινήματος. Είναι η φυσική συνέχεια μιας αντίληψης που θεωρεί ότι όσο πιο στρατευμένο είναι το έργο ενός καλλιτέχνη τόσο πιο… «δικός μας» είναι. Όσο και αν έχω διαμορφωθεί σαν χαρακτήρας από στρατευμένους καλλιτέχνες, όσο και αν οι αγαπημένοι μου δημιουργοί έχουν να επιδείξουν κατά κύριο λόγο «πολιτικό» έργο, δεν θα μπορούσα να διαφωνώ πιο πολύ με την συγκεκριμένη αντίληψη και αισθάνομαι την ανάγκη να διαχωρίσω τους λόγους της λύπης μου για τον θάνατο του Αγγελόπουλου. Αν υπάρχει κάτι που γίνεται πιο φτωχό με τον θάνατο του Τέο, αυτό είναι το παγκόσμιο σινεμά. Τίποτα άλλο. Ο θάνατός του δεν θα επηρεάσει τίποτα όσον αφορά τον καθημερινό αγώνα και το πρόσωπό του δεν μπορεί να γίνει κανενός είδους σύμβολο για τίποτα από αυτά που αξίζει να αγωνίζεσαι. Κυρίως, γιατί ο Αγγελόπουλος όσο και αν μας έχει ανατριχιάσει, όσο και αν μας έχει ταξιδεύσει, όσο και αν μας έχει προβληματίσει, δεν ήταν και δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι «ένας από εμάς».

Ο Αγγελόπουλος είχε κομμουνιστή πατέρα, μεγάλωσε με τις διηγήσεις του και έφτιαξε μέσα στο κεφάλι του έναν κομμουνιστικό αξιακό κώδικα. Το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του όμως ήταν ένας αστός, ξεκομμένος και απόμακρος από το καταπιεσμένο κομμάτι της κοινωνίας, πράγμα λογικό με βάση την ίδια την ταξική του θέση. Όσο πιο πολύ εδραιωνόταν σαν δημιουργός μάλιστα, όσο πιο πολύ διεθνώς αναγνωριζόταν και όσο πιο αγαπημένο «εξαγώγιμο προϊόν» του ελληνικού κράτους γινόταν, τόσο περισσότερο «αποκομμουνιστικοποιούνταν» οι ταινίες του. Δεν είναι τυχαίο πως από τις τέσσερις δεκαετίες καριέρας του, μόλις η πρώτη (αυτή του ‘70) ήταν η πραγματικά στρατευμένη του. Ο Αγγελόπουλος δεν ήταν κομμουνιστής γιατί δεν είχε την ανάγκη να είναι. Ο Αγγελόπουλος ήταν ένας προοδευτικός τύπος για τα δεδομένα της αστικής τάξης και μέχρι εκεί. Ήταν ότι και πολλοί ακόμα «προοδευτικοί καλλιτέχνες», μικρότερου βεληνεκούς από τον ίδιο. Κάποιος που μπορούσε να βλέπει από μακριά μια αγαπημένη κατάσταση, να την εξετάζει, να την αφουγκράζεται, να την αξιολογεί. Να είναι ένας εξαιρετικός παρατηρητής της αλλά όχι κομμάτι της. Να «τραγουδάει» πανέμορφα αλλά έξω από τον χορό… Συνεπώς, δείχνουμε τον σεβασμό μας στον αποθανόντα Αγγελόπουλο για αυτό που ήταν και όχι για αυτό που είμαστε ή θα θέλαμε να είμαστε εμείς…

Αν μπορούσαμε να πούμε κάτι για αυτό καθεαυτό το έργο του Αγγελόπουλου πέρα από τα προφανή, ότι δηλαδή είναι αριστουργηματικό και ότι τον κατατάσσει δίπλα σε «ιερά τέρατα» του κινηματογράφου όπως ο Ταρκόφσκι ή ο Κουροσάβα, θα λέγαμε ότι οι 13 ταινίες του χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Στις αμιγώς πολιτικές, στις πιο ανθρωποκεντρικές και στις… «αμήχανες».

Η πρώτη κατηγορία ταινιών, αυτή των αμιγώς πολιτικών, συνδέεται και χρονικά με την πρώτη και πιο δημιουργική δεκαετία της καριέρας του. Αποτελείται από την «Αναπαράσταση», την μοναδική του ταινία μαζί με τον «Θίασο» που παραδέχονται σαν αριστούργημα ακόμα και οι πιο φανατικοί εχθροί του. Μια ταινία-σπουδή πάνω στην μετεμφυλιακή πραγματικότητα της ελληνικής επαρχίας. Έπειτα, από τις «Μέρες του ΄36». Μια ταινία που παίρνει σαφή πολιτική θέση για την φασιστική κυβέρνηση του Μεταξά αλλά όντας γυρισμένη στους δρόμους της χουντικής Αθήνας και κάτω από την μύτη της δικτατορίας έχει ελάχιστους διαλόγους ώστε να μην «καρφωθούν» τα φρονήματα του δημιουργού της. Τα μηνύματά της και η θέση της γίνονται πολύ περισσότερο αντιληπτά μέσα από τις εικόνες παρά από τους διαλόγους με αποτέλεσμα ο άπειρος τότε Αγγελόπουλος να σου δίνει την εντύπωση πως αφήνει ημιτελές αυτό που θέλει να πει. Εκεί που απέτυχε στις «Μέρες του ‘36» πέτυχε και με το παραπάνω στην επόμενη ταινία του, τον αριστουργηματικό «Θίασο», μια ταινία που δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηριστεί μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Ακολούθησε η πιο… «σκληροπυρηνική» πολιτική του ταινία, οι «Κυνηγοί» και στην συνέχεια η αλληγορία της ιστορίας του Βελουχιώτη, ο «Μεγαλέξαντρος». Είναι χαρακτηριστικό πως από τον «Μεγαλέξαντρο» του 1980 μέχρι την επόμενη ταινία που θα χαρακτηρίζαμε «αμιγώς πολιτική» έπρεπε να περάσουν περίπου 24 χρόνια. «Το λιβάδι που δακρύζει» του 2004 είναι η επιστροφή του Αγγελόπουλου στις ρίζες του, αυτές της στρατευμένης τέχνης. Το αριστουργηματικό «Λιβάδι…», εμπλουτισμένο με πολύ περισσότερο συναίσθημα σε σχέση με τις υπόλοιπες ταινίες αυτής της κατηγορίας, είναι μάλλον και η τελευταία μεγάλη ταινία του Αγγελόπουλου.

Η δεύτερη κατηγορία ταινιών του, αυτή των πιο ανθρωποκεντρικών, βρίσκει τον Τεό να καταπιάνεται κατά κύριο λόγο με ζητήματα όπως το νόημα της ζωής και η σημασία του θανάτου, όπως ο έρωτας και οι προσωπικές διαδρομές. Η πολιτική του τοποθέτηση υποβόσκει σε δεύτερο πλάνο και μοιάζει πιο διαλλακτική σε σχέση με το παρελθόν. Η κατηγορία αποτελείται από: το «Ταξίδι στα Κύθηρα», το κύκνειο άσμα του μεγάλου Κατράκη σε ρόλο πρόσφυγα που επιστρέφει μετά από δεκαετίες στο χωριό του και την γυναίκα του. Τον «Μελισσοκόμο», με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι στον ρόλο του αριστερού μοναχικού δάσκαλου που ζει με τις αναμνήσεις του. Το υποτιμημένο αλλά αριστουργηματικό (και μεγάλη προσωπική μου αδυναμία) «Τοπίο στην ομίχλη» (φωτό του κειμένου). Η πιο γλυκιά, η πιο συγκινητική, η πιο «προσιτή» ταινία του Αγγελόπουλου με πρωταγωνιστές δυο μικρά παιδιά. Τέλος, το «Μια αιωνιότητα και μία μέρα» με τον Μπρούνο Γκαντζ σε ρόλο ετοιμοθάνατου ποιητή που ζει την τελευταία του μέρα πριν την αιωνιότητα…

Η τρίτη κατηγορία ταινιών του Αγγελόπουλου είναι αυτές των «αμήχανων». Γυρισμένες όλες μετά το 1989, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης δηλαδή, βρίσκουν τον Αγγελόπουλο να προσπαθεί να εκφράσει την αμηχανία του για την οριστική αποτυχία του πειράματος της ΕΣΣΔ. Ο πιο αδύναμος, κατά την άποψη μου, Αγγελόπουλος με μια τρανταχτή εξαίρεση… Τρεις ταινίες σε αυτή την κατηγορία. «Το μετέωρο βήμα του πελαργού», η δεύτερη συνεργασία του με τον Μαστρογιάνι μετά τον «Μελισσοκόμο». Ίσως η πιο κακή ταινία του, κατά την προσωπική μου άποψη, παρά τον ντόρο που δημιουργήθηκε λόγω της κόντρας ανάμεσα στον Αγγελόπουλο και τον αρχιμανδρίτη Φλώρινας, που δεν επέτρεπε να γυριστεί «αυτή η βλάσφημη ταινία στα μέρη του». «Το βλέμμα του Οδυσσέα», αριστούργημα και η εξαίρεση στην κακιά παρένθεση του Τεό. Το αποκορύφωμα της καριέρας του Χάρβεϊ Καϊτέλ, ένας σπαρακτικός Θανάσης Βέγγος και σκηνές ασύλληπτης δημιουργικής έμπνευσης, το «Βλέμμα…» είναι ίσως η καλύτερη ταινία που βγήκε την δεκαετία του ’90. Τέλος, η τελευταία ταινία του, «Η σκόνη του χρόνου», η πιο άστοχη δημιουργία του Αγγελόπουλου. Σε αυτήν εκφράζει την απαισιοδοξία του για την κοινωνική κινητικότητα μετά το τέλος του «σοσιαλιστικού ονείρου» και ούτε λίγο, ούτε πολύ «θάβει» την «νέα γενιά» εξυμνώντας την δικιά του που, αν και απέτυχε, είχε ιδανικά. Η ταινία ολοκληρώθηκε λίγο πριν τον Δεκέμβρη του 2008 και βγήκε στις αίθουσες μέσα στο 2009. Πριν ο Αγγελόπουλος εκφράσει δημόσια την απαισιοδοξία του για την «νέα γενιά», αυτή είχε κάνει μια εξέγερση και ο Αγγελόπουλος ήταν πιο άστοχος από ποτέ… Αλλά δικαιολογείται. Και οι πιο καλοί παρατηρητές δικαιούνται να κάνουν λάθη. Ειδικά όταν μας έχουν χαρίσει αριστουργήματα…

Κλείνοντας, παραθέτω συνοπτικά τις ταινίες του Αγγελόπουλου με χρονολογική σειρά:

1970: Αναπαράσταση
1972: Μερες του 36
1975: Ο Θίασος
1977: Οι Κυνηγοί
1980: Μεγαλέξαντρος
1984: Ταξίδι στα Κύθηρα
1986: Ο Μελισοκόμος
1988: Τοπίο στην ομίχλη
1991: Το μετέωρο βήμα του πελαργου
1995: Το βλέμμα του Οδυσσέα
1998: Μια αιωνιότητα και μία μέρα
2004: Το λιβάδι που δακρύζει
2009: Η σκόνη του χρόνου

Αναρτήθηκε από frikia.blogspot.gr

Οι αναρχικοί της Ελλάδας σε κατηγορίες

Επηρεασμένος από το blog "Φάε έναν μαλάκα" είπα να γράψω ένα κείμενο για τους αναρχικούς της Ελλάδας χωρισμένους σε κατηγορίες. Όσοι βλέπουν τον εαυτό τους σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες και δεν τους αρέσουν αυτά που γράφω μην παρεξηγηθούν, του χαβαλέ είναι το κείμενο.

Οι κατηγορίες των αναρχικών της Ελλάδας λοιπόν:

Οι αναρχοπατέρες

Ο αναρχοπατέρας είναι ένας τύπος γύρω στα 40 με 50. Η πρώτη του επαφή με την πολιτική έγινε είτε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου το 1973 είτε στις διαδηλώσεις μετά την δολοφονία του Καλτεζά το 1985. Κουβαλάει πολύ εμπειρία πάνω του (μα πολύ εμπειρία) και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να του βγαίνει μια ηγεμονία άλλο πράγμα. Δεν μπορεί να το πει ανοιχτά αλλά θεωρεί πως όλοι οι τριγύρω του είναι κατώτεροι πολιτικά από αυτόν και πως τα κριτήρια τους δεν λένε μια μπροστά στα δικά του. Ίσως να έχει και δίκιο αλλά το γεγονός ότι δεν είναι διατεθειμένος να συζητήσει κάτι άλλο πέρα από αυτό που λέει ο ίδιος δημιουργεί πρόβλημα. Ο λόγος του κουβαλάει τεράστια σιγουριά (και είναι λογικό γιατί ο τύπος είναι μια ζωή στο κουρμπέτι) αλλά υποβόσκει και μία υπεροψία που σπάει αρχίδια. Το μόνο που λείπει από τον λόγο του είναι η φράση: "Αφήστε το πάνω μου γιατί τα ξέρω καλύτερα" αλλά δεν την λέει γιατί εκτός από αυτούς που ψαρώνουν έτσι κι αλλιώς μαζί του, υπάρχουν και αυτοί που δεν τον παλεύουν καθόλου και είναι έτοιμοι να τον κράξουν. Η πιο ιστορική φράση που έχει ακουστεί και εκφράζει τον αναρχοπατέρα (αν και δεν το παραδέχεται) είναι: "Θα σας αυτοοργανώσω εγω, θέλετε δεν θέλετε"!
 

Οι πρώην αριστεροί

Ξεκίνησε την δράση του στην αριστερά αλλά κάποια στιγμή σταμάτησε να την παλεύει μαζί της, αποχώρησε και τελικά κατέληξε εκεί που άνηκε πάντα. Στον αναρχικό χώρο. Συνήθως έχει 100% κατασταλαγμένη, πολιτική άποψη αφού λόγω του περάσματός του και από άλλο πολιτικό χώρο ξέρει απόλυτα γιατί κατέληξε τελικά στην αναρχία. Η εμπειρία του είναι πολυδιάστατη και τα προτάγματα της αναρχίας τα νιώθει όμως έχει ένα μικρό αρνητικό. Το παρελθόν του τον κάνει λιιιιγο περισσότερο μαρξιστή απ' ότι πρέπει.
 

Οι αναρχοαριστεροι

Σε αντίθεση με τον πρώην αριστερό αναρχικό, ο αναρχοαριστερός είναι αυτός που θα ακολουθήσει την αντίθετη διαδρομή. Είναι γύρω στα 20κάτι και βρίσκεται στον αναρχικό χώρο σχεδόν κατά λάθος ή ίσως γιατί δεν γουστάρει τις εκλογές. Είναι θέμα χρόνου να κοιτάξει προς τα αριστερά και είναι επίσης θέμα χρόνου να καταλήξει σε κάποια λενινιστική οργάνωση. Για την ώρα ζηλεύει τις δομές της αριστεράς και οραματίζεται έναν αναρχικό χώρο με αυτές τις δομές αγνοώντας πως αν γίνει αυτό δεν θα μιλάμε πλέον για αναρχικό χώρο αλλά για αριστερό. Δεν μπορεί να καταλάβει πως οι διαφορές αναρχικών και αριστερών δεν είναι προσωπικές αλλά πολιτικές και γι΄αυτό τον λόγο αναπαράγει διαρκώς απόψεις του στυλ: "Πρέπει να αφήσουμε στην άκρη τις διαφορές μας και να γαμήσουμε όλοι μαζί τον καπιταλισμό". Δεν έχει καταλάβει πως ο κοινός αντικαπιταλισμός δύο χώρων δεν συνιστά καν ένα μίνιμουμ πολιτικής συμφωνίας. Όταν το καταλάβει θα την κάνει προς καμιά ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή καναν ΣΥΡΙΖΑ ή (ακόμα χειρότερα) προς το (φτου, φτου, φτου) ΚΚΕ...
 

Οι θερμόαιμοι

Συνήθως πλησιάζει προς τα 30. Άντε να τα έχει περάσει και λίγο. Κουβαλάει πολύ οργή μέσα του και φροντίζει να το κάνει κατανοητό με κάθε ευκαιρία. Δεν ανήκει στην κατηγορία των μπάχαλων (βλέπε παρακάτω) αν και όταν ήταν πιο μικρός εκεί άνηκε. Έχει πολλά σωστά πράγματα στο μυαλό του, συνήθως είναι συντροφάρα και η άποψη του πάντα μετράει γιατί συν τοις άλλοις κουβαλάει και μια κάποια εμπειρία. Μένει στα Εξάρχεια τα τελευταία χρόνια και τα σύνορά τους τα περνάει μόνο για τις πορείες. "Έχει μεγαλώσει και έχει ηρεμήσει" και δικαιολογεί του μπάχαλους γιατί "όλοι περάσαμε από αυτή την φάση". Το αίμα του όμως βράζει ακόμα και στην πραγματικότητα ψοφάει για συγκρούσεις. Στις πορείες θέλει να τα κάνει όλα πουτάνα τριγύρω του αλλά ξέρει πως δεν πρέπει και κρατιέται. Όταν όμως γίνεται πέσιμο από τους μπάτσους λέει από μέσα του "εδώ είμαστε" και υπερασπίζεται το μπλοκ του με όλο του το είναι.
 

Οι μπάχαλοι

Ηλικιακά κυμαίνονται ανάμεσα στα 16 και τα 25. Αναρχία μεταξύ άλλων σημαίνει συμμετοχή και αυτό είναι κάτι που αγνοούν αλλά τι να κάνουμε που στον αναρχικό χώρο δεν υπάρχουν (και σωστά) ούτε μέλη, ούτε καταστατικά; Θα τους βρεις είτε να αράζουν κάπου στα Εξάρχεια πίνοντας μπύρες είτε σε κανένα punk live να κάνουνε μπόνγκο. Στις πορείες κατεβαίνουν με λογική πύρκαυλου που είναι έτοιμος να ισοπεδώσει κάθε τι που συμβολίζει καπιταλισμό ενώ με τις "κουφάλες τους μικροαστούς" δεν τα πάνε καθόλου, μα καθόλου καλά και θέλουν να τους κρεμάσουν μαζί με τους μεταλάδες που ακούνε απολίτικ μουσική και πάνε σε μη DIY συναυλίες, τους άλλους αναρχικους που χάνουν ανούσια τον χρόνο τους σε συνελεύσεις αντί να πετάνε μπουκάλια, τους κάγκουρες που αντί να την βγάζουν με μπύρα από το περίπτερο πάνε σε μαγαζιά, τους νοικοκυραίους που ξυπνάνε κάθε πρωί και πάνε στην δουλειά τους χωρίς να ντρέπονται που υπηρετούν τα αφεντικά, τους φασίστες επειδή είναι φασίστες, τους μπάτσους επειδή είναι γουρούνια-δολοφόνοι, τους αριστερούς επειδή είναι ψευτοκουλτουριάδηκες και γενικά όλο τον κόσμο. Είναι τα πνευματικά παιδιά του Νετσάγιεφ αλλά οι ίδιοι δεν έχουν ακούσει καν το όνομά του. Φάση είναι όλο αυτό βέβαια και θα τους περάσει. Το πιθανότερο είναι πως είτε θα γίνουν και οι ίδιοι σαν τους μικροαστους που κράζουν τώρα και όταν θα φτάσουν τα 30κατι θα σου σπάνε τα αρχίδια πως "και εγώ αναρχικός ήμουν κάποτε" ή θα εξελιχθούν σαν τους "θερμόαιμους" (βλέπε πιο πάνω).

Οι lifestyle

Ίσως η πιο απάλευτη κατηγορία από όλες, οι lifestyle αναρχικοί συνήθως συνδυάζουν τον ιδεολογικό τους προσδιορισμό με άλλον έναν π.χ. αναρχοχίπηδες. Θεωρούν τον Άσιμο τον "απόλυτο αναρχικό που πέρασε στην ιστορία της ανθρωπότητας" ενώ ακόμα ακούνε Μουζουράκη, Μπαλάφα, Γραμμένο και στο τσακίρ κέφι Αγγελάκα, Θανάση και Ωχρά Σπειροχαίτη. Όπου παίζει συναυλία αλληλεγγύης στον... (δεν έχει σημασία, αρκεί να είναι "αλληλεγγύης") με Πουλικάκο και Μάτζικ Ντε Σπελ (κλασσικά) θα τους βρεις πρώτες μούρες, στο facebook έχουν 1.000.000 φίλους και άλλες τόσες φωτογραφίες τους, οι περισσότερες σε "επαναστατικές" στιγμές και συνήθως θα τους συναντήσεις σε κάποιο αυτοοργανωμένο πάρκο να τραγουδάνε με κιθάρες και να ανοίγουν φιλοσοφικές συζητήσεις του κώλου. Τους αρέσει να βρίζουν τους μπάτσους αλλά όταν τους πεις πως το πρόβλημα με τους μπάτσους είναι ταξικό θα σε κοιτάξουν με ανοιχτό το στόμα και θα ανατρέξουν στα τραγούδια του Άσιμου να δουν τι σημαίνει αυτή η λέξη.

Οι έμπειροι

Ο "έμπειρος" αναρχικός θα μπορούσε να ανήκει στην κατηγορία των αναρχοπατέρων (βλέπε 1η κατηγορία) διότι πάνω κάτω έχει την ίδια ηλικία με αυτούς. Προς τιμήν του δεν ανήκει σε αυτήν και η εμπειρία του δεν δίνει ούτε ένα στοιχείο πρωτοπορίας και ηγεμονισμού στον χαρακτήρα του. Είναι αφοσιωμένος στον αγώνα εδώ και πολλά χρόνιά ενώ ο συνδυασμός εμπειρίας και έλλειψης υπεροψίας εμπνέει τους νεότερους και αυτό αναγκαστικά τον καθιστά ηγέτη. Ο ίδιος κάνει αυτό που πρέπει δηλαδή προσπαθεί να σπάσει αυτή την νοοτροπία και αντιμετωπίζει ακόμα και τους πολύ νεότερους από αυτόν σαν ίσο προς ίσο. Κρατάει κριτική στάση απέναντι στον χώρο ενώ οι πολιτικές "σφαλιάρες" που έχει φάει στα τόσα χρόνια που βρίσκεται στα στέκια, τις καταλήψεις και τις συλλογικότητες είναι πάρα πολλές. Δεν σταματάει να προσπαθεί ωστόσο, παίρνει πολύ σοβαρά την υπόθεση της αναρχίας και όσο αντέχει θα δίνει όλο του το είναι στον αγώνα.

Οι Μπακούνηδες

Ο... "Μπακούνης" έχει διαβάσει πιο πολλά βιβλία και από τον πρωταγωνιστή του V for Vendetta, έχει μελετήσει οτιδήποτε έχει να κάνει με την αναρχική θεώρηση (μα οτιδήποτε όμως) και μπορεί να κάνει αντίλογο στα πάντα με μια ρήση του Μπακούνιν και του Κροπότκιν. Τον πάμε γιατί είναι κινητή εγκυκλοπαίδεια και μιλώντας του μπορείς να λύσεις πολλές απορίες αλλά όταν μιλάει πρέπει να συγκεντρωθείς απόλυτα για να καταλάβεις τι διάολο θέλει να πει με τόσο πολύπλοκη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Όταν παίρνει τον λόγο σε συνέλευση, αν δεν υπάρχει συντονιστής είναι ικανός να τελειώσει και μετά από κάνα δίωρο αφού ξεκινάει να μιλάει για την οικονομική κρίση και καταλήγει να αναλύει τα παιδικά χρόνια του Μαλατέστα. Τον συμπαθούμε πάντως και ας μας ζαλίζει ώρες ώρες με το ακατάπαυστο μπλα μπλα του.

Οι "Δεκεμβρηστές"

Πάντα είχε μια συμπάθεια προς τον αναρχικό χώρο αλλά δεν είχε πολυασχοληθεί. Η εξέγερση του Δεκέμβρη όμως τον έμπασε για τα καλά στον χώρο. Η κατηγορία των "Δεκεμβρηστών" είναι σχετικά καινούρια ωστόσο σε αυτήν ανήκουν μπόλικα άτομα. Ακόμα και αν η ΚΚΕτζιδικη πιπίλα πως "και τι ήταν ο Δεκέμβρης δηλαδή; Που είναι όλοι αυτοί που είχαν βγει τότε έξω;" καλά κρατεί, πολύς κόσμος που βγήκε τον Δεκέμβρη στον δρόμο παραμένει εκεί και ας μην τον βλέπει το ΚΚΕ. Πως να τον δει άλλωστε αφού οι περισσότεροι έγιναν αναρχικοί; Οι "Δεκεμβρηστές" είναι ανάμεσα στα 18 και τα 25, αυτός ο παράξενος μήνας πραγματικά άλλαξε τον τρόπο που βλέπουν τα πράγματα και το γεγονός ότι πολιτικοποιήθηκαν ουσιαστικά μέσα από (και μέσα σε) εξεγερσιακές συνθήκες τους προσδίδει συλλογική συνείδηση, συλλογική ηθική και η παρουσία τους στον χώρο τα τελευταία δύο χρόνια έχει αλλάξει αισθητά τα χαρακτηριστικά του.

Frikia Blogspot

H προγραμματική διακήρυξη του Συνεδρίου της CΝΤ στη Σαραγόσα,

 «... ψηφισμένο την 1^η Μάη του 1936, δύο μήνες πριν την επαναστατική έκρηξη, ένα από τα ωραιότερα προγράμματα που προτάθηκαν ποτέ από μια επαναστατική οργάνωση του παρελθόντος... ». ( International Situationist, «Γενικευμένη αυτοδιεύθυνση», Νο 12 – Σεπτέμβριος 1969).

Επιλέξαμε τη μετάφραση από την αντιεξουσιαστική εφημερίδα «Δοκιμή», γιατί είναι πληρέστερη και περιεκτικότερη.

 

 

 

ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ CNT *

 

ΔΙΑΚΥΡΗΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΣΑΡΑΓΟΣΑ 1^η Μάη 1936

Διακηρύσσουμε:

1)  Για να θέσουμε τον ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος της δράσης μας πρέπει να προχωρήσουμε έχοντας επίγνωση της αρμονίας που υπάρχει ανάμεσα στα δύο επίπεδα, το ατομικό και το συλλογικό, δίνοντας όλα τα περιθώρια παράλληλης και ανεμπόδιστης ανάπτυξης και στα δύο.

2)  Αποδεχόμαστε προς χάριν της αρμονικής σύνθεσης, την αναγνωρισμένη σημασία του ατομικού. Με αυτή την έννοια ‘’τοποθετούμε’’ την ελευθερία πάνω από κάθε επιβαλλόμενη πειθαρχία. Πρέπει να δημιουργήσουμε τους κατάλληλους θεσμούς, αυτούς που είναι αναγκαίοι από τη ζωή, στρέφοντας προς τα εκεί τις σχέσεις μας. Και αυτό μέσα από την κοινωνικοποίηση του κοινωνικού πλούτου, την κατάκτηση των μέσων παραγωγής, δίνοντας την δυνατότητα σε όλους  να έχουν  το δικαίωμα να πράττουν όπως οι φυσικοί νόμοι ορίζουν επιτακτικά για την επιβίωση, από όπου και ξεπηδά  το δικαίωμα να πράττουν όπως οι φυσικοί νόμοι ορίζουν επιτακτικά για την επιβίωση, από όπου και ξεπηδά η αναρχική αρχή της ελεύθερης συμφωνίας για να υπάρξει μέσα στους ανθρώπους η διατήρηση, η συνέχεια της συμφωνίας αυτής.

Να σχεδιάσουμε όλα αυτά που θα υπάρχουν στη νέα κοινωνία, με μαθηματική ακρίβεια, θα είναι παράλογο, γιατί πολλές φορές υπάρχει ανάμεσα στην ‘’θεωρία’’ και στην πράξη πολλή μεγάλη διαφορά. Γι΄ αυτό δεν πρόκειται να κάνουμε το λάθος ορισμένων πολιτικών, που δήθεν έχουν και παρουσιάζουν έτοιμες λύσεις για όλα τα προβλήματα.

Λύσεις που στην πρακτική εφαρμογή σφάλλουν τραγικά, μια και ακολουθούν μια μέθοδο για όλες τις εποχές, χωρίς να λογαριάζουν την πραγματική εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής.

Δεν πρόκειται να κάνουμε αυτό το λάθος εμείς γιατί έχουμε μια διαφορετική αντίληψη για τα κοινωνικά προβλήματα. Σύμφωνα με τις αρχές του Ελευθεριακού Κομμουνισμού, δεν παρουσιάζουμε ένα πρόγραμμα μοναδικό, που δεν επιδέχεται αλλαγές. Τέτοιες λογικά θα προκύψουν άμεσα από τις νέες αναγκαιότητες και εμπειρίες που θα τις υποδείξουν.

Έστω και αν φανεί ότι απομακρυνόμαστε λίγο από αυτά που λέμε, πιστεύουμε ότι μια ακριβής και λεπτομερής περιγραφή της δικιάς μας αντίληψης για την επανάσταση, ‘όπως και των βασικότερων προβλημάτων ασφαλώς θα πρέπει να προΐσταται.

Έχει συζητηθεί πολύ το πρόβλημα του χαρακτήρα της επανάστασης και της σχέσης της ως προς το καπιταλιστικό σύστημα, σαν ένα βίαιο επεισόδιο ή σαν ολική ρήξη με το καθεστώς. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα εντοπίζεται στο φαινόμενο της ενσωμάτωσης αυτής της τάξης των πραγμάτων στην συλλογική συνείδηση.

Επιβάλλεται επομένως να οδηγηθεί η επανάσταση στο σημείο εκείνο – δεδομένης της κοινά αποδεκτής αντίθεσης που υπάρχει μεταξύ του κοινωνικού καθεστώτος και της ατομικής συνείδησης – μιας συλλογικής αντίδρασης εναντίον του.

Γι΄ αυτό πρέπει να ειπωθούν λίγα λόγια για την αντίληψη μας για τον χαρακτήρα της επανάστασης:

1) Σαν ψυχολογική κατάσταση εναντίον μιας τάξης πραγμάτων που καταπιέζει τις κοινωνικές ανάγκες και επιθυμίες.

2) Σαν μια κοινωνική εκδήλωση που προωθεί την συλλογικότητα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα καπιταλιστικά δεδομένα.

3) Σαν ένας σχηματισμός που προσπαθεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες εκείνες προϋποθέσεις, που χρειάζονται για την πραγματοποίησή του.

Επομένως πάνω σε αυτά πρέπει να επιτευχθούν οι εξής στόχοι:

α) Πάλη ενάντια στον εθισμό καθυπόταξης του καπιταλιστικού καθεστώτος.

β) Επιδίωξη κατάρρευσής του στο οικονομικό επίπεδο.

γ) Χτύπημα της πολιτικής του έκφρασης, και στο δημοκρατικό καθεστώς, σαν τελευταία και πιο ραφιναρισμένη έκφραση του, όπως και για τον κρατικό καπιταλισμό που δεν είναι άλλο πράγμα από έναν Αυταρχικό Κομμουνισμό.

Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων θα ‘’ανοίξει’’ την περίοδο εκείνη του βίαιου περάσματος για την κοινωνική επανάσταση.

Θεωρώντας ότι είμαστε ακριβώς σ΄ αυτήν την περίοδο και στο ακριβές σημείο απαρχής, όπου συγκλίνουν όλοι αυτοί οι παράγοντες που γεννούν αυτή την υποσχόμενη δυνατότητα, πρέπει σε γενικές γραμμές να ανασυντάξουμε τις θέσεις μας, βάζοντας τα πρώτα θεμέλια για την οικοδόμηση της μελλοντικής κοινωνίας.

Το προπαρασκευαστικό έργο της Επανάστασης

1.  Κατανοούμε ότι η δικιά μας επανάσταση θα πρέπει να οργανωθεί πάνω σε βάσεις αυστηρής ισότητας.

2.  Η Επανάσταση δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στις έννοιες της αλληλοβοήθειας, αλληλεγγύης ούτε και της εμπιστοσύνης. Σε κάθε περίοδο αυτές οι τρεις έννοιες διαμέσου των καιρών φαίνονται σαν φορείς επούλωσης ελαττωμάτων και τραυμάτων κοινωνικών, όταν το άτομο βρισκόταν εγκαταλελειμμένο  απέναντι  στο διαιτητικό δίκαιο και έρμαιο της φορολογίας, επομένως αυτές οι έννοιες πρέπει να επαναδιατυπωθούν και ορισθούν επακριβώς, σαν νέα σχήματα κοινωνικής συμβίωσης, και μια ξεκάθαρη έκφραση και σημασία τους βρίσκεται στον Ελευθεριακό Κομμουνισμό: η ικανοποίηση των αναγκών του κάθε ανθρώπου σύμφωνα με την ικανοποίηση των αναγκών που θα απαιτεί  η νέα οικονομία. Εάν όλοι οι δρόμοι που οδηγούν στη Ρώμη οδηγούν και στην Αιώνια Πόλη πρέπει όλοι οι τρόποι διανομής και εργασίας να διαποτίζονται από μια αντίληψη για μια ίση κοινωνία ώστε να μας οδηγήσουν στην πραγματοποίηση του Δικαίου και της κοινωνικής αρμονίας.

 Άρα: Πιστεύουμε ότι η επανάσταση θα πρέπει να θεμελιωθεί πάνω στις αρχές και στο πνεύμα του Ελευθεριακού Κομμουνισμού που είναι:

1) Ικανοποίηση των αναγκών του κάθε ανθρώπου χωρίς αυτές να θέτουν όρια που ξεπερνούν τις δυνατότητες της οικονομίας.

2) Έκκληση για το μάξιμουμ της προσφοράς των δυνάμεων του καθενός σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας παίρνοντας υπόψη τις ιδιάζουσες φυσικές και ηθικές δυνάμεις του.

Οργάνωση της νέας κοινωνίας έπειτα από το επαναστατικό έργο.

Τα πρώτα μέτρα της επανάστασης

Τελειώνοντας η βίαιη φάση της επανάστασης θα καταργηθούν : Η ατομική ιδιοκτησία, το κράτος, η εξουσία, σαν αίτια που χωρίζουν τους ανθρώπους σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, καταπιεστές και καταπιεζόμενους.

Κοινωνικοποίηση του πλούτου της κοινωνίας και οι συνεταιρισμοί των ελεύθερων παραγωγών θα διευθύνουν απευθείας μόνοι τους την παραγωγή και την κατανάλωση.

Εγκαθιδρύοντας σε κάθε τόπο ελευθεριακές κομμούνες, θα θέτουν σε λειτουργία, τους νέους κοινωνικούς μηχανισμούς.

Οι εργαζόμενοι, χειρώνακτες ή του γραφείου, θα αποφασίζουν ενωμένοι μέσα από τα συνδικάτα τους ή τους τόπους εργασίας τους για αυτό που θα πρέπει να παραχθεί ή οργανωθεί.

Η Ελεύθερη Κομμούνα θα πρέπει να ελέγχει και να αποφασίζει για πράγματα που πρώτα αποφάσιζε η μπουρζουαζία, όπως : ρούχα, τροφή, πρώτες ύλες, εργαλεία δουλειάς κ. ά.

Αυτά θα πρέπει να περάσουν στα χέρια των παραγωγών για να διανέμεται το προϊόν της συλλογικής εργασίας. 

Σε πρώτο στάδιο οι κομμούνες θα πρέπει να αναλάβουν να εξασφαλίσουν στο έπακρο σε κάθε σημείο, βοήθεια στους άρρωστους και εκπαίδευση για τους νέους.

Σύμφωνα με μια βασική αρχή του Ελευθεριακού Κομμουνισμού που αναφέραμε πιο πάνω όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει εθελοντικά να διατεθούν, ώστε να γίνει πραγματικότητα το δικαίωμα του καθενός για ελεύθερη εργασία – να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με συλλογικότητα, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες και δυνατότητες του καθένα και η κομμούνα θα αναλάβει την υποχρέωση της ικανοποίησης των αναγκών τους.

Πρέπει να έχουμε υπόψη μας από τώρα ότι τουλάχιστον τον πρώτο καιρό της επανάστασης ο καθένας θα πρέπει να προσφέρει το μάξιμουμ των δυνατοτήτων του  και δεν θα μπορεί να απολαμβάνει παρά μόνο ότι θα επιτρέπουν τα όρια των δυνατοτήτων της παραγωγής. Σ΄ αυτή τη φάση θα χρειαστούν θυσίες και θα πρέπει να μην υπάρξει αντίθεση ανάμεσα στο ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ώστε να ξεπεραστούν οι δυσκολίες και να συνεχίσουμε το έργο της κοινωνίας που θέλουμε να οικοδομήσουμε.

Σχέδιο οργάνωσης των παραγωγών

Το σχέδιο της οργάνωσης της οικονομίας το οποίο επεκτείνεται σε εθνικό επίπεδο, θα διευθύνεται απευθείας από τους παραγωγούς, μέσα από τα επιμέρους όργανά τους, θα χαράζεται από γενικές συνελεύσεις των διαφόρων σχηματισμών τους και που την ίδια στιγμή θα ελέγχεται από αυτούς.

Σαν βάση θα είναι ( στον τόπο δουλειάς, στο συνδικάτο, στις κομμούνες, σε όλα τα όργανα που θα ρυθμίζουν την κοινωνία ) ο παραγωγός σαν ο ακρογωνιαίος λίθος όλων των κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Σαν συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην Κομμούνα και στους τόπους δουλειάς θα είναι τα εργοστάσια και τα εργατοτεχνικά συμβούλια με τα λοιπά κέντρα δουλειάς.

Σαν συνδετικός κρίκος επίσης ανάμεσα στα συνδικάτα θα είναι τα συμβούλια στατιστικής και παραγωγής μέχρι να δημιουργηθεί μια σταθερή σχέση ανάμεσα σε όλους τους παραγωγούς της Ιβηρικής Συνομοσπονδίας.

Όσο για τους αγρούς σαν βάση θα είναι ο παραγωγός της Κομμούνας, που θα ωφελείται από τον φυσικό πλούτο ανάλογα με τις δυνατότητες της περιοχής του. Σαν όργανο σύνδεσης θα είναι το Συμβούλιο Καλλιεργητών, όπου θα συμμετέχουν τεχνικοί και εργαζόμενοι καλλιεργητές απεσταλμένοι των αγροτικών συνεταιρισμών παραγωγών, επιφορτισμένοι με την καλυτέρευση της παραγωγής, επιλέγοντας τη γη σε κάθε μέρος σύμφωνα με τη γεωφυσική του σύνθεση.

Αυτά τα Συμβούλια Καλλιέργειας θα εγκαθιδρύσουν μια σταθερή και μόνιμη σχέση – όπως προηγουμένως με τα εργοστασιακά συμβούλια – παραγωγής και στατιστικής, προσδιορίζοντας την ελεύθερη ομοσπονδία που αντιπροσωπεύει η Κομμούνα βάσει μιας υποδιαίρεσης γεωγραφικής και πολιτικής.

Έτσι με αυτό τον τρόπο, θα ομοσπονδοποιηθούν οι βιομηχανικοί εργάτες με τους αγρότες σε εθνικό επίπεδο – ο μοναδικός τρόπος ώστε ο κοινωνικός μετασχηματισμός να γίνει πράξη στην Ισπανία – με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουμε να αναπτύξουμε την οικονομία. Πάνω στο ίδιο μοτίβο θα ομοσπονδοποιηθούν οι λοιπές υπηρεσίες της χώρας που θα διευκολύνουν με σχέσεις λογικές και αναγκαίες όλες τις Ελευθεριακές Κομμούνες της χερσονήσου.

Πιστεύουμε ότι με τον καιρό, η νέα κοινωνία θα καταφέρει να εφοδιάσει κάθε Κομμούνα με όλα εκείνα τα βιομηχανικά και γεωργικά αγαθά που είναι απαραίτητα για την αυτονομία της σύμφωνα με την φυσική αρχή του ανθρώπινου γένους πως πάνω απ΄ όλα, αυτό που χρειάζεται είναι η ελευθερία.

Οι Ελευθεριακές Κομμούνες και η λειτουργία τους

Βάθρο της πολιτικής μας έκφρασης είναι οι παρακάτω τρεις έννοιες :

α) Το άτομο, β) η κομμούνα, γ) η ομοσπονδία.

     Μέσα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων που θα δομούνται από το ένα άκρο της χερσονήσου ως το άλλο η διεύθυνση θα είναι καθολικού τύπου με κοινωνικό χαρακτήρα.

     Η βάση αυτής της διεύθυνσης θα είναι ασφαλώς η κομμούνα. Αυτές οι κομμούνες θα είναι αυτόνομες και ομοσπονδιακές, εθνικά και τοπικά, για τη σύνδεση ανάμεσα στα γενικά αντικειμενικά χαρακτηριστικά τους.

     Το δικαίωμα της αυτονομίας, δεν θα αποκλείει τα καθήκοντα που απορρέουν από τη συλλογική συμβίωση, όταν θα υπάρχουν εκτιμήσεις που θα γίνονται αποδεκτές στα γενικά τους σημεία. Με αυτό τον τρόπο και η κομμούνα των καταναλωτών – εθελοντική στη βάση της και χωρίς περιορισμό – θα αναγκαστεί να σεβαστεί εκείνα ακριβώς τα γενικά σημεία αναφοράς, που αργότερα θα συμφωνούνται από το σύνολο με το διάλογο. 

     Αντίθετα, άλλες κομμούνες που ακολουθούν άλλο τρόπο συμβίωσης, χωρίς να έχουν ιδιαίτερες σχέσεις με την παραγωγή, όπως αυτές των φυσιολατρών ή των γυμνιστών θα απολαμβάνουν και αυτές το δικαίωμα της αυτοδιαχείρισης ( αποδεχόμενες μερικούς γενικούς συμβιβασμούς ).

     Επειδή αυτού του τύπου οι κομμούνες δεν μπορούν μόνες τους να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους θα εκλέγουν αντιπροσώπους που θα παρευρίσκονται στα συνέδρια της Ιβηρικής Συνομοσπονδίας Ελευθεριακών Αυτόνομων Κοινοτήτων (κομμούνων) και θα μπορούν να κλείνουν συμφωνίες οικονομικού χαρακτήρα με τις υπόλοιπες κομμούνες αγροτικές ή εργοστασιακές. 

Προτείνουμε, λοιπόν :

α) Τη σύσταση της κομμούνας ως μονάδας πολιτικής και αυτοδιαχειριζόμενης.

β) Η κομμούνα να είναι αυτόνομη και η σχέση της με τις άλλες να είναι ομοσπονδιακή.

γ) Οι κομμούνες θα δημιουργούν κατά επαρχίες και τόπους, ορίζοντας οι ίδιες τα γεωγραφικά τους όρια συμφωνώντας να συνενωθούν σε μια κομμούνα, χωριά και μικρές κωμοπόλεις. Η συνένωση αυτών των κομμούνων θα αποτελέσει μια συνομοσπονδία των ελευθεριακών και αυτόνομων κοινοτήτων.

Για τη διανομή της παραγωγής και για την καλυτέρευση της διατροφής στις κομμούνες θα μπορούν να δημιουργήσουν εκείνα τα κατάλληλα συμπληρωματικά όργανα τα οποία θα επιφορτιστούν με την πραγματοποίηση αυτού του έργου, π.χ. ένα συμβούλιο παραγωγής και διανομής με κανονική αντιπροσώπευση στις εθνικές ομοσπονδίες παραγωγής και στο ετήσιο συνέδριο των κομμούνων.

Αποστολή και εσωτερική λειτουργία της Κομμούνας

Η κομμούνα θα ενδιαφέρεται για ότι απασχολεί το άτομο. Θα κανονίζει για τις υποθέσεις του λαού. Θα μεριμνά για τα προβλήματα στέγασης για τα μέλη της, έχοντας στη διάθεση της τα αγαθά και προϊόντα των συνδικάτων ή των συνεταιρισμένων παραγωγών. Θα ασχοληθεί επίσης και με την υγιεινή των κοινοτικών στατιστικών, καθώς και με τις αναγκαιότητες της κολεκτίβας. Για την κατασκευή ιδρυμάτων υγείας, όπως και για συντήρηση, τελειοποίηση των τοπικών μέσων επικοινωνίας.

Θα διοργανώσει τις σχέσεις με τις άλλες κομμούνες και θα ενισχύσει τις καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.

Για την καλύτερη διεκπεραίωση του έργου της θα ιδρύσει ένα κοινοτικό συμβούλιο στο οποίο θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι από τα συμβούλια καλλιέργειας,  υγείας, πολιτισμού, διανομής και παραγωγής -  στατιστικής.

Το εκλογικό σύστημα στα συμβούλια θα καθορίζεται έτσι ώστε να αντιπροσωπεύεται η πολυμορφία του πληθυσμού, έχοντας υπόψη ότι θα καθυστερήσει η πολιτική αποκέντρωση των μητροπόλεων, θα θεσμοθετηθούν ομοσπονδιακοί κανόνες.

Όλες αυτές οι αρμοδιότητες δε θα είναι εκτελεστικού και γραφειοκρατικού χαρακτήρα. Ξέχωρα από αυτούς που θα αναλάβουν τις τεχνικές και στατιστικές λειτουργίες οι άλλοι θα εκτελούν το έργο τους ως παραγωγοί ενωμένοι σε τμήματα που θα προσπαθούν να δώσουν λύσεις  σε μικροπροβλήματα που δε θα χρειάζονται γι΄ αυτά γενικές συνελεύσεις.

Θα γίνονται συνελεύσεις κάθε φορά που θα το επιβάλλουν οι ανάγκες της κομμούνας με αίτηση των μελών του κοινοτικού συμβουλίου και με την θέληση των μελών της κομμούνας.

Σχέσεις ανταλλαγής των προϊόντων

‘Όπως έχουμε ήδη τονίσει, η δικιά μας οργάνωση είναι ομοσπονδιακού τύπου και εξασφαλίζει την ελευθερία του ατόμου στην ομάδα σε σχέση με την κομμούνα, αυτής σε σχέση με τις ομοσπονδίες και αυτών τέλος με τις συνομοσπονδίες.

 Περνάμε, λοιπόν, από το άτομο στη συλλογικότητα εξασφαλίζοντας τα δικαιώματά του, υπηρετώντας την αρχή της ελευθερίας.

Τα μέλη της κομμούνας, θα συζητούν τα εσωτερικά τους προβλήματα παραγωγής, κατανάλωσης, υγιεινής όποτε χρειάζεται.  Όταν θα πρόκειται για προβλήματα τέτοια που έχουν σχέση με κάθε περιοχή ή επαρχία θα πρέπει να γίνονται ομοσπονδίες που θα συσκέπτονται και στις συνελεύσεις που αυτοί θα κάνουν θα αντιπροσωπεύονται όλες οι κομμούνες.

Για παράδειγμα, αν είναι να φτιαχτούν δρόμοι που θα ενώνουν διάφορα χωριά μιας επαρχίας για να εξυπηρετηθεί η ανταλλαγή των προϊόντων ή δρόμοι που θα συνδέουν επαρχίες αγροτικές με βιομηχανικές είναι φυσικό κάθε κομμούνα να παρουσιάσει την έκθεσης της και να αναλάβει το έργο που θα της αναλογεί. Για τα επαρχιακά ζητήματα θα υπάρχει η ομοσπονδία της επαρχίας, που θα αναλάβει να θέσει σε εφαρμογή τις διάφορες συμφωνίες, οι οποίες θα αντιπροσωπεύουν τη θέληση των μελών της επαρχίας. Έτσι, λοιπόν, από το άτομο και την κομμούνα στην ομοσπονδία και στην συνομοσπονδία. 

Με τον ίδιο τρόπο θα συζητούνται όλα τα εθνικά ζητήματα. Η Εθνική Οργάνωση θα ρυθμίζει τις διεθνείς σχέσεις, θα βρίσκεται σε στενή επαφή με το διεθνές προλεταριάτο διαμέσου των οργανώσεών του που θα ενωθούν – όπως και το δικό μας – σε μια Διεθνή Ένωση των Εργαζομένων.

Για την ανταλλαγή προϊόντων από τη μια κομμούνα στην άλλη, τα κοινοτικά συμβούλια θα έρχονται σε επαφή με τις επαρχιακές ομοσπονδίες κοινοτήτων (κομμούνων) και με το Συνομοσπονδιακό Συμβούλιο Παραγωγής και διανομής, επισημαίνοντας σε αυτές αυτό που σφάλλει και προσφέροντας αυτό που αξίζει. 

Με ένα δίκτυο σύνδεσης ανάμεσα στις κομμούνες και τα συμβούλια παραγωγής και στατιστικών φτιαγμένο από τις εθνικές ομοσπονδίες των παραγωγών, απλοποιείται και λύνεται το πρόβλημα.

Μέσα στην κοινοτική αντίληψη επίσης είναι ότι το κάθε συμβούλιο εργοστασιακό ή εργοτεχνικό θα εφοδιάζει με κάρτες παραγωγού  δίνοντας έτσι τη δυνατότητα  στους εργάτες να προμηθευτούν τα αναγκαία τρόφιμα. Η κάρτα του παραγωγού θα είναι το τεκμήριο της ανταλλαγής και θα στηρίζεται σε δύο βασικούς κανόνες : α. θα είναι αμεταβίβαστη και β. υιοθετείται ένα σύστημα καταγραφής της αξίας του εργάσιμου χρόνου ανά εργάσιμες ημέρες με μάξιμουμ ισχύος ένα χρόνο για την απόκτηση των προϊόντων.   

Όσο για τα παθητικά στοιχεία του πληθυσμού, αυτά θα διευκολύνονται με κάρτες κατανάλωσης από το κοινοτικό συμβούλιο. Βέβαια, από τώρα δε μπορούμε να εγκαθιδρύσουμε ένα  απόλυτο σχέδιο. Πρέπει να σεβαστούμε την αυτονομία των κομμούνων εκείνων – που θα κρίνουν ορθότερους – άλλους τρόπους εσωτερικής συναλλαγής, φθάνει να μην ζημιώνουν σε καμιά περίπτωση τις άλλες κομμούνες.   

Τα καθήκοντα του ατόμου στη συλλογικότητα και σχέδιο για την δικαιοσύνη

Ο Ελευθεριακός Κομμουνισμός είναι ασυμβίβαστος στο καθεστώς αναμόρφωσης και στο έργο του περιλαμβάνεται και η εξαφάνιση του τωρινού αναμορφωτικού συστήματος δικαιοσύνης και των ιδρυμάτων του σωφρονισμού ( φυλακές, κάτεργα κ.ά. )Θεωρούμε ότι αιτία για όλες τις αδικίες είναι η παρούσα διάρθρωση του κοινωνικού συστήματος που αυτή τα γεννά, επομένως πιστεύουμε ότι η εξαφάνισή του θα τα απαλείψει συγχρόνως.

Γι΄ αυτό δηλώνουμε :

1) Ότι ο άνθρωπος δεν είναι κακός από τη φύση του και το έγκλημα είναι αποτέλεσμα  αυτού του καθεστώτος κοινωνικής αδικίας στο οποίο ζούμε.

2) Οι αιτίες - που για την αναγκαιότητα επιβίωσης και διαιώνισης του συστήματος παραμερίζουν μία εκπαίδευση λογική και ανθρώπινη -  πρέπει να εξαφανιστούν.

Από αυτό, βγάζουμε το συμπέρασμα ότι θα πρέπει να γίνονται λαϊκές συνελεύσεις που με αρμονική διάθεση θα δίνουν λύσεις σε κάθε περίπτωση που το άτομο θα σφάλλει στα καθήκοντά του τόσο στις δραστηριότητές του σαν παραγωγού, όσο και στους ηθικούς κανόνες.

Ο Ελευθεριακός Κομμουνισμός επίσης θα ενδιαφερθεί με ‘’διορθωτική δράση’’ πάνω στην Ιατρική και στην Παιδαγωγική σαν προληπτικούς τομείς που αναγνωρίζει σήμερα η νέα επιστήμη.

‘Ετσι, όταν ένα άτομο που κάτω από παθολογικές αιτίες θα έρχεται σε σύγκρουση με την αρμονική κοινωνική συμβίωση που θα πρέπει να εγκαθιδρυθεί, τότε θα παρεμβαίνει η παιδαγωγική θεραπευτική  που θα προσπαθήσει να εμφυφήσει στο άτομο το συναίσθημα της υπευθυνότητας προς την κοινωνία.

Η οικογένεια και οι σεξουαλικές σχέσεις

Αναγνωρίζουμε ότι η οικογένεια υπήρξε ο πρωταρχικός πυρήνας εκπολιτισμού του ανθρώπινου είδους. Και έχει προσφέρει σημαντικά σε δραστηριότητες τέχνης, ηθικής και αλληλεγγύης.

Η οικογένεια μέσα από μια διαδικασία εξέλιξης, συνυπήρξε από την μητριαρχία με τη φυλή, το λαό, το έθνος και υποθέτουμε ότι για πολύ καιρό ακόμα θα συνεχίσει. Η επανάσταση δε θα πρέπει να επέμβει βίαια πάνω της εκτός από εκείνες τις περιπτώσεις που θα συνεχίζουν τη διαδικασία της καταπίεσης.  Σαν ένα από τα πρώτα μέτρα που θα πάρει η Ελευθεριακή Επανάσταση θα είναι να εξασφαλίσει την οικονομική ανεξαρτησία για όλα τα ανθρώπινα όντα, χωρίς διάκριση φύλου. Η εξάρτηση της γυναίκας που υπάρχει στο καπιταλιστικό καθεστώς από τον άντρα που προέρχεται από την οικονομική κατωτερότητα θα εξαφανιστεί μαζί του.  

Θα πρέπει να υπάρξει ισότητα των δύο φύλων τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις. Ο Ελευθεριακός Κομμουνισμός υποστηρίζει τον ελεύθερο έρωτα χωρίς περιορισμούς της θέλησης, ούτε του άντρα ούτε της γυναίκας. Εγγυάται στα παιδιά την συλλογικότητα που θα τα εξασφαλίζει από τυχόν βιολογικές και γενετικές παρεκκλίσεις.

Αρχίζοντας από μια σωστή εκπαίδευση από το σχολείο που θα βοηθήσει ώστε τα ζευγάρια να αυτοεπιλέγονται συνειδητά για να κάνουν σωστά και υγιή παιδιά.

Για τα ηθικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στην ελευθεριακή κομμουνιστική κοινωνία και θα προέρχονται από εναντιώσεις σε ερωτικά θέματα το κοινοτικό δίκαιο και η ελευθερία δεν έχουν παρά δύο δρόμους ώστε να αναπτυχθούν φυσιολογικά οι ανθρώπινες και σεξουαλικές σχέσεις.

Όσο γι΄ αυτόν που θα θέλει να φέρεται κτηνώδικα και βίαια, αν δεν αρκούν οι συστάσεις του συμβουλίου ή ο σεβασμός στα δικαιώματα του ατόμου θα πρέπει να απομονωθεί και να του επιβληθεί η στέρησή του. Σε πολλές αρρώστιες συστήνεται η αλλαγή του περιβάλλοντος έτσι και στην αρρώστια από τον έρωτα που τυφλώνει και κάνει τον άνθρωπο επίμονο, πρέπει να στέλνεται σε άλλη κομμούνα,  όπου οι συνθήκες που τον καθιστούν τρελό να εξαλείφονται, αν και πιστεύουμε ότι σε ένα καθεστώς σεξουαλικής ελευθερίας τέτοιες καταστάσεις δεν θα  υπάρχουν. 

Το θρησκευτικό ζήτημα

Η θρησκεία που είναι ένα ζήτημα καθαρά προσωπικό του κάθε ανθρώπου θα αναγνωρίζεται όσο θα παραμένει προσωπική υπόθεση του καθένα αλλά σε καμία περίπτωση δε θα θεωρείται ως μία μορφή λαϊκής εκδήλωσης ούτε σαν εξαναγκασμός πνευματικός ή ηθικός.Τα άτομα θα είναι ελεύθερα να έχουν ότι ιδέες θέλουν συμφωνημένες από κοινού και θα πρέπει να εξαφανιστούν όλα τα τελετουργικά έργα (ιεροτελεστίες).  

Για την παιδαγωγική, την Τέχνη, την Επιστήμη και την Ελεύθερη έκφραση

Το ζήτημα της εκμάθησης θα πρέπει να τεθεί πάνω σε ριζοσπαστικές βάσεις. Σαν έργο πρωτίστης σημασίας θα είναι να καταπολεμηθεί συστηματικά και αποφασιστικά ο αναλφαβητισμός. Η Τέχνη θα πρέπει να αγκαλιάσει αυτούς που εκδιώχθηκαν από αυτήν. Ένα από τα καθήκοντα της Επανάστασης για την δίκαιη οικοδόμηση της κοινωνίας, αποφασίζοντας ότι όπως ο καπιταλισμός έλεγχε και κατείχε τον κοινωνικό πλούτο έτσι και οι πόλεις θα ελέγχουν και θα κατέχουν την τέχνη και την οικοδόμηση.

Από τα βασικά έργα της επανάστασης είναι η αποκατάσταση του υλικού πλούτου και του πολιτισμού της τέχνης. Πώς; Απαλλοτριώνοντας τον καπιταλισμό στο υλικό επίπεδο και κατανέμοντας την τέχνη στο πολιτιστικό.

Το παιδαγωγικό μας έργο πρέπει να διαιρεθεί σε δύο μέρη. Έχοντας να πραγματοποιήσουμε ένα παιδαγωγικό έργο αμέσως μετά την επανάσταση και ένα έργο γενικά ανθρώπινο στην νέα κοινωνία που θα οικοδομείται. Θα πρέπει αμέσως να δοθεί μια στοιχειώδης εκπαίδευση στον αναλφάβητο πληθυσμό, δηλαδή, το διάβασμα, το γράψιμο, στοιχεία φυσικής, υγιεινής, ιστορία της εξέλιξης και των επαναστάσεων καθώς και μαθήματα για την αθεΐα. Αυτό το έργο μπορούν να βγάλουν σε πέρας ένας μεγάλος αριθμός καλλιεργημένων νέων, που θα σταλούν στις απόμακρες περιοχές, προσφέροντας υπηρεσία στην υπόθεση του εκπολιτισμού για ένα ή δύο χρόνια και θα ενισχύονται, οργανώνονται από την Εθνική Ομοσπονδία της Εκπαίδευσης, κατευθείαν αμέσως μετά την εγκαθίδρυση του Ελευθεριακού Κομμουνισμού, ώστε να υπάρχει επάρκεια θέσεων σε όλα τα κέντρα διδασκαλίας καθορίζοντας την αξία του εκπαιδευτικού έργου, επαγγελματικό και εθελοντικό. Η Ομοσπονδία θα πρέπει να τονίζει και να διαχωρίζει σαφώς από αυτό ότι οι πνευματικές και πολιτιστικές αξίες δε φτάνουν για να καλύψουν τις απαιτήσεις  μιας ελεύθερης παιδαγωγικής, γι΄ αυτό και τα πρώτα μαθήματα θα ασχολούνται περισσότερο με την πρακτική εξάσκηση.

Η εκμάθηση και η διδασκαλία σαν προορισμό της έχει την εκπαίδευση μιας νέας ανθρωπότητας και θα παρέχεται και στα δύο φύλα’  θα δίνει όλα τα απαιτούμενα για εξάσκηση και δε θα διαχωρίζει βαθμό γνώσης ή την παραγωγική δραστηριότητα του καθένα. Ειδικότερα για την υγιεινή και την παιδοκομία θα πρέπει να βρεθούν κατάλληλα μέρη να βοηθούν στην εκπαίδευση της γυναίκας από το σχολείο, να γίνει μητέρα. Επίσης, θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή για τη σεξουαλική εκπαίδευση, απαραίτητη για τη διαιώνιση του είδους.

Πρωταρχικός σκοπός του παιδαγωγικού μας έργου, πιστεύουμε, είναι να βοηθήσουμε στην διαμόρφωση ανθρώπων να σκέφτονται και να πράττουν με δικά τους κριτήρια και γι΄ αυτό ο δάσκαλος θα πρέπει να διευκολύνει το δυνατότερο το παιδί, ώστε να αναπτύξει πλήρως όλες τις δυνατότητές του.

Στο παιδαγωγικό σύστημα που θα θέσει σε λειτουργία ο Ελευθεριακός Κομμουνισμός θα αποκλειστούν εξαρχής οι αρχές της τιμωρίας και ανταμοιβής, επειδή, αυτές είναι οι αιτίες για κάθε ανισότητα.

Ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, τα παιδαγωγικά εργαλεία (μέσα) – βιβλία, σχεδιάσματα, χειροτεχνίες – θα είναι εξαιρετικά και αποτελεσματικά βοηθήματα για ένα ταχύ πολιτιστικό και πνευματικό μετασχηματισμό αυτής της γενιάς. Επίσης, θα βοηθήσουν να αναπτυχθεί και η προσωπικότητα των παιδιών, και των νέων που θα γεννιούνται ή θα μεγαλώνουν στο νέο ελευθεριακό κομμουνιστικό καθεστώς.

Εκτός επίσης από την εκπαιδευτική της προσφορά στα πρώτα χρόνια της ζωής της η Ελευθεριακή Κομμουνιστική κοινωνία θα φροντίσει να εξασφαλίσει σε όλους ανεξαιρέτως  το δικαίωμα και την πρόσβαση  στην επιστήμη, την τέχνη, την έρευνα, που είναι  απαραίτητα και για την παραγωγική δραστηριότητα  ώστε η άσκησή τους να εγγυάται την υγεία και την ισορροπία της ανθρώπινης φύσης.

Οι παραγωγοί στην Ελευθεριακή Κομμουνιστική κοινωνία δε θα  διαχωρίζονται σε χειρώνακτες και σε πνεύματος, γιατί οι μεν θα γίνονται ότι είναι και  οι δε’  θα είναι ελεύθερη η πρόσβαση στην επιστήμη και την τέχνη, γιατί ο χρόνος απασχόλησης με αυτές θα ανήκει στο άτομο και όχι στην κοινωνία, που θα είναι χειραφετημένο να κανονίζει και την άλλη του δραστηριότητα ως παραγωγού. Υπάρχουν πνευματικές ανάγκες  παράλληλα με τις υλικές που σε μια κοινωνία που τις ικανοποιεί και επιτρέπει τη χειραφέτηση του ατόμου, εκδηλώνονται εντονότερες.

Όπως η εξέλιξη είναι μια συνεχής γραμμή, αν και όχι πάντα ευθεία, πρέπει πάντα να παίρνει πρωτοβουλίες που κάνουν τη ζωή του ευκολότερη και μπορεί να συντηρήσει τους γονείς του, τους δικούς του και τον εαυτό του. Οι ασχολίες με τη συντήρηση, τη δημιουργία (λογοτεχνία, επιστήμη κ.ά.)  την έκφραση σε μια κοινωνία που βασίζεται πάνω στην ελεύθερη έκφραση των ανθρώπινων εκδηλώσεων της ζωής, δε μπορούν να πνίγονται  προς χάρη καμιάς υλικής σκοπιμότητας, δεν πρόκειται να τις χτυπήσει όπως γίνεται τώρα, αν όχι αντίθετα θα τις ενισχύσει και θα τις καλλιεργήσει πάνω στο σκεπτικό ότι ο άνθρωπος δε ζει μόνο με ψωμί και σιχαίνεται την ανθρωπότητα που ζει μόνο μ΄ αυτό. Δεν είναι λογικό να πιστεύουμε ότι στην δική μας κοινωνία οι άνθρωποι θα διακατέχονται από επιθυμίες επεκτατισμού.

Οι αυτόνομες ελευθεριακές κομμούνες θα ορίζουν μέρες γενικής αναψυχής, που θα αποφασίζουν οι συνελεύσεις, επίσης θα καθορίζουν συμβολικές ημερομηνίες για τη φύση και την ιστορία. Επίσης θα διαθέτουν καθημερινά ώρες για θέατρο, σινεμά ή άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις που θα προσφέρουν διασκέδαση και ψυχαγωγία στο λαό. 

Για την άμυνα της επανάστασης

Ένα άλλο καθήκον μεγάλης σημασίας είναι και η υπεράσπιση των επαναστατικών κεκτημένων. Πιστεύουμε ότι η Ισπανία συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες για την κοινωνική επανάσταση από κάθε άλλη χώρα που την περιτριγυρίζει, γιατί ο καπιταλισμός, δε θα παραιτηθεί τόσο εύκολα από τα συμφέροντα που έχει εδώ. 

Γι΄ αυτό και για το διάστημα το οποίο η κοινωνική επανάσταση δε θα θριαμβεύει διεθνώς, πρέπει να παρθούν τα κατάλληλα μέτρα για μια πιθανή επέμβαση από άλλη καπιταλιστική χώρα, όπως και για την αντιμετώπιση των αντεπαναστατών στο εσωτερικό. Ο τακτικός και διαρκής στρατός αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο για την επανάσταση γιατί στους κόλπους του θα ευδοκιμούνται τάσεις για δικτατορία και πρέπει να του καταφερθεί ένα κτύπημα θανάτου.

Τη στιγμή της μάχης οι δυνάμεις του κράτους, εν μέρει ή στο σύνολό τους θα ενωθούν και θα παράσχουν σαν οργανωμένες δυνάμεις τις υπηρεσίες τους για να νικήσει η μπουρζουαζία. Τότε θα τελειώσει το έργο τους. Η καλύτερη εγγύηση, ενάντια σε κάθε προσπάθεια επανεγκαθίδρυσης του παλαιού καθεστώτος είτε από εξωτερικές είτε από εσωτερικές δυνάμεις, είναι ο οπλισμένος λαός. Υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που έχουν πάει στο στρατό και γνωρίζουν την πολεμική τέχνη.

Κάθε κομμούνα θα πρέπει να διαθέσει τα μέσα για την άμυνα και όπλα. Μέχρι την τελική επικράτηση της επανάστασης αυτά τα μέσα δε θα μετατραπούν σε εργαλεία δουλειάς. Πρέπει να διατηρήσουμε τα αεροπλάνα, τα τανκ, τα μεταγωγικά κανόνια για να αντιμετωπίσουμε μια πιθανή ξένη επέμβαση από τον αέρα.

Όταν θα έρθει αυτή η στιγμή ο λαός θα κινητοποιηθεί για να χτυπήσει τον εχθρό, ξαναγυρίζοντας στην παραγωγή όταν θα τελειώσει το έργο του. Στη γενική κινητοποίηση θα πρέπει να πεισθούν όλοι όσοι θα είναι ικανοί για μάχη να είναι διαθέσιμοι για κάθε εργασία που θα απαιτεί να γίνει στη μάχη. Η δημιουργία αμυντικών ζωνών που  επεκτείνονται μέχρι τα κέντρα παραγωγής θα είναι αυτές που θα βοηθήσουν πιο αξιόλογα για την υπεράσπιση των κεκτημένων της επανάστασης, η άμυνα αυτών θα σχεδιάζεται σε μεγάλα πλάνα.

Γι΄ αυτό διακηρύσσουμε :

1. Τα όπλα που θα προέλθουν από τον αφοπλισμό του καπιταλισμού θα τα πάρουν οι κομμούνες υπεύθυνες για τη διατήρησή τους και θα αναλάβουν να οργανώσουν την άμυνα σε εθνικό επίπεδο.

2. Σε διεθνές επίπεδο θα διεξάγουμε  επίμονη προσπάθεια να προπαγανδίσουμε στο διεθνές προλεταριάτο να εκδηλώσει ενεργητικά την υποστήριξή του φτιάχνοντας ένα κίνημα αλληλεγγύης που θα στέκεται ενάντιο σε κάθε απόπειρα στρατιωτικής επέμβασης, από τις χώρες τους. Παράλληλα η Συνομοσπονδία των Ελευθεριακών Αυτόνομων Κοινοτήτων θα προσφέρει κάθε ολική ή ηθική βοήθεια σε όλους τους εκμεταλλευόμενους ώστε να ελευθερωθούν για πάντα από κράτος και καπιταλισμό.

Μερικά τελευταία λόγια σαν επίλογος

Αυτή η δουλειά εδώ τελειώνει και πριν κλείσουμε θέλουμε να επαναλάβουμε ότι αυτή η ανάλυση δεν αποτελεί και την τελειωτική και απαραβίαστη φόρμα απέναντι στις δημιουργικές προσπάθειες του επαναστατικού προλεταριάτου. Οι απαιτήσεις αυτής της έκθεσης δεν είναι τόσο μεγάλες. Είναι ένα πρόγραμμα όπου συγκεντρώνονται σε γενικές γραμμές οι απόψεις του συνεδρίου σαν ένα αρχικό σχέδιο που πρέπει οι εργαζόμενοι να το μεταφέρουν στις τελικές του συνέπειες και να φέρουν σε πέρας, ώστε η ανθρωπότητα να φτάσει στην τέλεια ελευθερία.     Και κάθε τι που θα προστεθεί με ευφυΐα, ικανότητα και σύλληψη  καλυτερεύει την ανάλυση ακόμη περισσότερο.                                                                     

*  Πρώτη δημοσίευση από την αντιεξουσιαστική εφημερίδα «ΔΟΚΙΜΗ», αρ. φύλλου 10 , 1 Γενάρη 1987 http://eleftheriakos.gr/node/441